Andvari - 01.01.1976, Page 152

Úr bréfum Rasmusar Rasks
Finnbogi GuSmunclsson tók saman
Mér hefur dottið í hug að rifja upp fáein atriði um Rasmus Christian Rask,
danska málfræðinginn og merkismanninn, er á sinni tíð varð svo kunnur um öll
Norðurlönd og raunar miklu víðar. Mig minnti, að hann segði einhvers staðar
skemmtilega frá komu sinni til Finnlands og sú frásögn réttlætti það m. a., að
ég veldi hann sem umræðuefni í þessum félagsskap, er lætur sig að vonum mestu
varða Finnland eða það, sem því er tengt með einhverjum hætti.1)
En áður en ég vík að för Rasmusar Rasks til Finnlands, er rétt að geta
nokkurra æviatriða fram að Finnlandsförinni 1818.
Rasmus Rask, eða Rask eins og ég mun nefna hann úr þessu, fæddist 22.
nóvember 1787 í þorpinu Brændekilde á Fjóni, skammt frá Odense. Frá því er
sagt, að foreldrar hans hefðu áður átt tvo stóra og sterka syni, er báðir dóu á
unga aldri, en nú fæddist þeim hjónum þessi sveinn, er var bæði lítill og veiklu-
legur, og hafi því faðir hans sagt, þegar hann sá hann: „Það, sem nokkur dugur
var í, tók drottinn frá mér, en lætur mig halda því, sem ónýtt er.“
Enn þegar Rask ólst upp, reyndist hann hinum beztu gáfum gæddur og
fráhær námsmaður. Hann tók snemma að leggja stund á íslenzku, og er þess
getið, að hann hafi, þegar hann var í latínuskólanum í Odense, eitt sinn fengið
Heimskringlu, þrjú stór bindi, í iðnislaun, og gerði hann þá orðabók yfir hana
og hjó sér til íslenzka málfræði.
Þegar Rask var á 18. ári, sagði hann eitt sinn í bréfi til vinar síns um ís-
lenzkuna:
„Á meðan ég lifi, skal það ávallt vera huggun mín og gleði, að kunna þetta
mál og sjá á ritum þess, hvernig forfeður vorir hafa borið þrautir og þjáningar
cg yfirstigið þær með karlmennsku. Þú mátt trúa mér til þess, að ég furðaði
1) Erindi þetta eða samantekning var flutt á fundi Finnlandsvinafélagsins Suomi í Norræna
húsinu 5. febrúar 1976.