Andvari - 01.01.1976, Síða 154

152
ÚR BRÉFUM RASMUSAR RASKS
ANDVARI
ákveðið, að hann skyldi ferðast um Svíþjóð, Finnland og Rússland, en þegar
þangað var komið, varð að ráði, að hann héldi allt suður til Persíu og Indlands.
Var hann í þessum mikla leiðangri til ársins 1823.
Rask fór frá Höfn í október 1816 og dvaldist tæp þrjú misseri í Svíþjóð,
lengstum í Stokkhólmi, við málanám og fræðistörf eða eins og Björn M. Ólsen
segir frá þessu í ritgerð um Rask í Tímariti hins íslenzka bókmenntafélags 1888,
sem hér hefur mjög verið stuðzt við : „[Rask] hélt fyrirlestra um íslenzku, gaf út
bæði Sæmundar-Eddu og Snorra-Eddu, þýddi hina íslenzku málfræði sína á
sænsku, lagfærði hana og endurbætti og gaf hana út á prent; líka gaf hann út
ágæta engilsaxneska málfræði um þessar mundir.“
Þetta þoldu landar hans honum illa, fannst, að Danir ættu að hafa eins
konar einkaleyfi á útgáfu Eddukvæðanna t. a. m., og gekk svo langt, að P. E.
Muller prófessor við Hafnarháskóla ritaði Rask allharðort bréf, þar sem hann
nánast brigzlar honum um landráð.
Rask, sem var manna viðkvæmastur, hrást að vonum sár við, og fer hér
á eftir í þýðingu minni langur kafli úr bréfi, er hann skrifaði prófessor Muller
frá Stokkhólmi 29. maí 1817.1)
Rask víkur fyrst í hréfinu að ráðagerðum, sem uppi séu í Stokkhólmi að
gefa Lexicon einn, Ihres Lexicon, út að nýju, en þeir, sem um það fjalli, vilji
gjarna fá að nýta ákveðin gögn, sem séu í Kaupmannahöfn, og nú sé spurning-
in, livernig bezt verði snúið sér í því. Biður Rask próf Múller að kanna það og
skriia síðan beint til viðkomandi aðila í Stokkhólmi. „Ég man mjög vel,“ segir
Rask, „hvað prófessorinn hafði á prjónunum um þetta einu sinni, en þar sem
ég í fyrs a lagi á langa ferð fyrir höndum og í öðru lagi er óséð, hvers ég megi
vænta mér á föðurlandinu, en það ræður öðru frernur úrslitum um bókmennta-
störf mín þar, þá kynni svo að fara sem segir í málshættinum: Kýrin deyr, meðan
grasið grær, og þar sem ég get ekkert í þessu gert sjálfur, vil ég heldur, að
einhver annar geri það en það sé ógert látið. Ég er sem sé algerlega hlutlaus
og læt mig þetta persónulega einu gilda.
Ég vik nú að öðru atriðinu, því um Eddurnar o. s. frv. Ég get einungis
tekið lítið af því til mín. Ég fæ ekki skilið, hvers vegna ég fremur en aðrir má
ekki nota eigur mínar og þekkingu, þar sem þetta er metið að verðleikum, en
því hefur aldrei verið að heilsa í Kaupmannahöfn."
1) Breve íra og til Rasmus Rask komu út í Kaupmannahöfn 1941 í tveimur bindum. Þriðja bindi
með rækilegum skýringum kom út 1968.