Andvari - 01.01.1976, Síða 158

156
ÚR BRÉFUM RASMUSAR RASKS
ANDVARI
svar héruppá, stungu þeir nefjum saman, og þóttist ég þaraf skilja, að þeim
mundi þykja mín kenning rétt góð, að því undanteknu, að í hana vantaði
botninn. Ogsvo mér þókti Professor N. kenning ágæt og skemmtilig, en lang-
aði þó til undir eins að vita, hvað lengi þessi verk enn mundi yfirstanda og
hvað þú að þeim liðnum mundir þér fyrir hendur taka. Öll völ eru nú grð,
eitt að vera með Svíum, annað að koma til vor aftur, og það þriðja og beztn,
að halda beinleiðis áfram inn í hjartað á Rússlandi. Svo gjörði Carl 12ti eftir
frægan sigur í Polen, en að ferðin mistókst hönum, konr þaraf, að hann íór of
fljótt yfir landið og gætti lítillar varúðar."
Víkur nú sögunni austur á Finnland, þaðan sem Rask skrifar einum dönsk-
um vini sínum, sennilega Rasmusi Nyerup prófessor, bréf frá Viborg 24. marz
1818, og hljóðar það svo í þýðingu minni:
Ég er nú loksins kominn röskar tíu mílur austur fyrir hin fyrri sænsku
landamæri. Hér eru talaðar alls konar lýzkur og tungur, svo að ég get senn
talað meira en tíu tungumál ,,a maa la mej te“ [hér vitnar bréfritarinn í fræg-
an síað í einu leiluiti Holbergs].
f húsinu, sem ég bý í, talar vinnukonan finnsku, vinnumaðurinn sænsku,
1 nattborðsstjórinn, sem jafnframt sér um veitingarnar, þýzku, og gestgjafi minn
er ítali, og þegar þau koma öll saman, þá tvöfaldast gamanið.
Viborg er annars lítill óþrifalegur hær, er líkja má við Korspr, að vísu
miklu stærri, en ekki eins þéttbyggður. Hér er latínuskóli og gömul höll, sem
höfð er fyrir fangelsi. Það yrði prófessornum ekki til mikillar skemmtunar, þótt
ég lýsti fyrir honum öðrum herlegheitum staðarins né heldur leiðangri mínum
hingað, en það tók mig fjórar klukkustundir að komast 2/2 sænska mílu, þó
að ég raunar hefði fengið mér keyri í Ábo. Ferðalagið um Finnland hefur
annars verið þægilegt og í fyllsta máta fróðlegt. Ég lagði leið mína um Tavaste-
hus og Vilmansstrand til þess að sjá og heyra ósvikna Finna, þótt rnargir réðu
mér (m. a. s. í Tavastehus) til að fara meðfram ströndinni, þar sem flestir kynnu
sænsku. En ég sá ekki eftir þessari ákvörðun minni, þó að ég kunni að hafa
verið nokkuð fljótur á mér, því að kvöld eitt seint, þegar unglingur einn óvanur,
hreinasta barn, ók mér, fældist hesturinn, velti vagninum um koll og hljóp á
brott. Koffortið mitt skal á vinstra hnénu á mér, og var ég svo marinn og undinn,
að ég hélt, að ég væri fótbrotinn. Ég var tíu sænskar mílur frá Tavastehus og
15 frá Viborg, og enginn á þessu svæði kunni svo mikið sem orð í sænsku
eða þýzku, en til allrar hamingju var ég minna meiddur en áhorfðist. Næsta
dag hélt ég ferðinni áfram tíu sænskar mílur, og nú er ég að kalla orðinn jafn-