Jörð - 01.06.1942, Page 37

láia niálið byggja brú yfir djúpið, sem er slaðfesí milli mín
og annarra manna, iief ég lálið óvarleg og kuldaleg orð
dýpka og ýfa það enn meir. -—Svo fer þeim, sem grafa pund
sitl í jörðu.
Málið og mannsröddin ráða yfir furðulegri fjölbreytni
bughræringa, allt frá djúpu batri og ískaldri fyrirlitningu
lil logheitrar ástar og glampandi glettni. Hafið þér ekki veitt
því athygli, að ráða má ekki einungis menntun manna held-
ur og hjartalag af einu einasta ávarpi? í því gelur falizt ís-
lenzkt tómlæti öræfasnautt eða allsberjar samúð mannvin-
arins, eitruð tortryggni eða algleymingsfögnuður. Og þó að
þetta sé varla neitt sérstakt fyrir Islenzkuna, er bitt jafn-
vist, að þjóðinni er engu minni missir í því að glata tungu
sinni, en manni hverjum málinu.
T ÓNAS HALLGRÍMSSON segir í Fjölnisdóminum fræga
^ um rímurnar, að þær séu undirrót smekkleysis, sóða-
skapar i umgengni, deyfðar og tómlætis. Kaunar bygg ég,
að þelta liafi verið ofmælt. Hér er ekki tóm lil að rökræða
það. En hilt er víst, að óvandað orðbragð: bölv og ragn,
bögumæli og tafsandi málfar, iíjagaður framburður og þvælu-
legt orðaval er undirrót margs ills. Það er eins og sálir þeirra
nianna, er svona tala, séu að fela sig bver fvrir annari, fara
i gegnum sjálfar sig. Það er eitthvað óheilt og draugalegt
við málfar og orðfæri sumra manna. í því felst líka einurð-
arleysi, undanlátssemi, nokkurs konar minnimáttarkennd,
er vafalaust verkar mannspillandi. Þelta setur svip sinn á
framkomu manna og klæðaburð. Og mér kæmi ekki á óvart,
þó að það drægi dilk vanþrifnðar og óreglu á eftir sér.
Tómlæti í orðum fylgir tómlæti i athöfnmn. Hefur það
jafnan verið talinn mikill ljóður á ráði Islendinga. Köpur-
yrði og kjaftbáttur eru vanhelgun á málinu og gera mörgum
bfið leilt. Þau eru engum til ánægju, sízl þeim, er segja og
iðka slíkt. „Eins og þú licilsar öðrum, ávarpa aðrir þig“.
I^að sannast hér, að liver uppsker svo sem liann sáir, og
eins hitt, að „glík skulu gjöld gjöfum“.
Satt mun ])að, að sá er vinur, sem til varnrns segir. En
jörð 35