Uppeldi og menntun - 01.01.1997, Síða 114

NÁMSKRÁRGERÐ, NÁMSKRÁRFRÆÐI OG KENNARAR
falin sérhæfðu starfsfólki sem kynni til verka (Walker 1990). Árið 1932 var Félag um
námskrárrannsóknir stofnað og stuttu síðar eða 1938 var sett á laggirnar sérstök
námskrárdeild við Columbiaháskólann í New York (Andri Isaksson 1983). Nám-
skrárgerð var orðin til sem sérstök fræðigrein.
í námskrárgerð einkenndust áratugirnir 1930-1960 í fyrstu af tilraunum manna
til að hrinda í framkvæmd námskrárhugmyndum framfarastefnunnar. Þjóðfélags-
ástandið var erfitt, heimsstyrjaldir og kreppa. í kjölfar kreppunnar urðu skólamenn
að horfast í augu við að bjartsýn trú á framfaramátt menntunar var ekki eins sterk
og fyrr. Vandkvæði í skipulagningu námskrár voru fjöldamörg. í kjölfar kalda
stríðsins minnkaði einnig tiltrú almennings á hugmyndafræði framfarastefnunnar
og kröfur um hefðbundið fræðigreinabundið skólastarf jukust. Hugmyndir um
námskrá, þar sem gengið væri út frá þörfum samfélagsins og nemandans, toguðust
á við hugmyndir um mikilvægi námsgreinarinnar. Hvernig átti að velja? Hvaða
leiðir voru færar við námskrárgerð?
Innan námskrárfræða jókst tiltrú á mátt vísinda og tækni. Námskrárfræðingar
vildu gjarnan líta á þekkingu sína og viðfangsefni sem vísindaleg. Gengið var út frá
því að hægt væri að skoða, skilgreina og vinna með námskrár skóla og markmiðs-
setningu á kerfisbundinn, rökrænan, vísindalegan máta. Þannig gæti námskrár-
fræðin orðið vísindagrein (Walker 1990, Marsh og Willis 1995). í þeim anda setti
Ralph Tyler (1949) fram hugmyndir sínar um kerfisbundna markmiðssetningu
skólastarfs, sem höfðu mikil áhrif á hugmyndir um skipulag skólastarfs, og gætir
hugmynda Tylers enn í námskrárgerð. Benjamin Bloom og samstarfsmenn hans
kynntu hugmyndir sínar um flokkunarkerfi námsmarkmiða (Bloom o.fl. 1956) þar
sem lögð var áhersla á að fella markmið í kerfi sem andsvar við þeirri gagnrýni að
námskrárgerð væri á vísindalegum villigötum.
Um miðja þessa öld voru námskrárfræði að komast á legg, viðfangsefnin í
námskrárgerðinni sem fræðin þurftu að glíma við voru mörg og bjartsýni ríkti á
möguleikum hennar til að takast vísindalega á við þau. Umræður um gerð nám-
skrárkenningar hófust. Væri ekki hægt á vísindalegan máta að finna sameiginlega
nálgun í námskrárgerð sem gerði kleift að velja heildstæða algilda námskrá fyrir
alla skóla? Væri ekki hægt að smíða námskrárkenningu sem beita mætti við alla
námskrárgerð (Klein 1992)?
Árið 1957 markaði ákveðin tímamót í sögu námskrárfræða, en þá skutu Rússar
gervitunglinu Sputnik I á sporbaug umhverfis jörðu. Forskot Rússa varð Banda-
ríkjamönnum mikið áfall og í kjölfarið fór fram umræða um aukin áhrif námskrár-
fræða og heildarendurskoðun á námskrám skóla sem m.a. teygði anga sína til
íslands (Guðrún Geirsdóttir 1996). Námskrárgerð var nú komin að fullu í hendur
sérfræðinga, sem vildu svara spurningum um hvernig skipulagi skóla yrði best hátt-
að og námskrár samdar, og þeir töldu sig best til þess fallna (Sigurjón Mýrdal 1993).
KENNINGARLEIT?
Kenningarleit námskrárfræðinga sem hófst um miðja öldina, var upphaflega byggð
á bjartsýnni trú þeirra að unnt væri að finna eða smíða kenningar sem leitt gætu
212