Árbók Háskóla Íslands - 02.02.1923, Blaðsíða 49

2-4. v.
SKÝRINGAR
39
og H þarf ekki að vera eldra en 1220—30 (ég get, en aðeins
um einstök atriði, vísað til Mogk, PB Beitr. VII, 220, Wil-
ken, Erklárung 301, Olrik, Ragnarok I 269).
œva, eignarf. flt. af ævi, upprunalega: né œva = aldrei
(Kock í Arkiv XXVII, 134 o. áfr.); hér = ekki, alls ekki.
jörð . . . né upphiminn. Líkt er að orði komist i svo-
nefndri Wessobrunner bæn, þýzku kvæði frá 9. öld:
ero ni was noh ufhimil.
. En um samband milli þess kvæðis og Völuspár getur ekki
verið að ræða. Mætti vel segja, að likingin sé tilviljun ein,
þar sem kveðið var um líkt efni á skyldum málum, og að-
alalriði ein tekin fram. En hitt er sannara, að orðasamband-
ið jörð — upphiminn, sem kemur fyrir á íslenzku í eldri
kvæðum en Völuspá (Þrymskviðu 2, Vafþrm. 20), er sam-
germanskt (engilsaxn. eorðe and upheofon, fornsaxn. erða
endi uphimil, Bugge 388, DH), og þarf eigi annarar sam-
heimildar að leita. Þó er enn broslegra að telja orð Wesso-
br. bænarinnar:
sunna ni scein noh roáno ni liuhta
fyrirmynd sól skein sunnan á salar steina í næstu visu (Gud-
mund Schutte í Idg. Forsch. XVII, 450). Er ekki höfundi
Vspár ætlandi það imyndunarafl, að hann hafi getað talað
um skin sólar án þýzkra fyrirmynda (sem tala um, að sólin
hafi ekki skinið!)?
gap ginnunga. Mogk (PB Beitr. VIII, 153-60) hefur sett
ginnunga í samband við gína (hiare — yaívsiv), og álítur, að
Ginnungi sé persónugervingur hins mikla tóms (chaos). —
Björn M. ólsen getur þess til, að ginnungr hafi verið jötuns-
heili, smbr. jötnaheiti eins og: fifl, api, og talsháttinn: ginna
e-n sem þurs. Ginnungr kemur fyrir sem hauksheiti (sá sem
lætur fanga sig). Væri þá »ginnunga gap« kent við jötnana,
sem þar bygðu (en voru þeir nokkrir? smbr. næstu vísu).
Einfaldasta skýringin er líklega sú, að ginnunga- sé sett
framan við gap til áherzlu, smbr. ginnheilagr, ginnregin.
Smbr. áherzluorð eins og: firna-, kyn-, kynja- (Detter).
4. vísa.
Völuspá stekkur beint úr hinu algerða tómi yfir í sköpun
jarðar. Hún minnist ekki á, hvernig Burs synir hafi orðið