Árbók Háskóla Íslands - 02.02.1923, Blaðsíða 102

92
VÖLUSPÁ
Hval er með ásum, lwat er með álfum ? Orðrétt eins í
Þrymskv. 7 (Æsir og álfar yfirleilt ofl nefndir saman í
Eddukvæðum). Æsir ro á þingi, smbr. Þrymskv. 14. Vel
getur verið, að Völuspá stæli hér Þrkv., eða bæði kvæðin
taki úr eldri kvæðum. í Þrkv. er spurningunum svarað,
reyndar mjög óákveðið: Ilt er með ásum o. s. frv. í Völu-
spá hefur aldrei átt að vera neitt svar við þeim. Þetta er
lýsing þess, hvernig heimurinn stendur á öndinni, og spurn-
ingarformið sjálft eitt atriði til þess að gera lýsinguna
sterkari.
gnrjr allr jötunlieimr. Þetta er ekki náttúrulýsing, ekki
óþörf endurtekning landskjálftalýsingar 47. v., heldur er
verið að lýsa jötnunum sjálfum, likt og öðrum verum, sem
nefndar eru í visunni. Þeir vígbúast og alt er þar á ferð og
flugi. Þing Ása er heldur ekki nein ráðstefna, heldur líkara
húsþingi á undan orustu.
Merkasta og sterkasta atriði vísunnar er þó lýsing dverg-
anna. Ekkert sýnir betur, að grundvöllurinn er að skriðna
undan tilverunni, en ótti þeirra. Þessar verur, sem annars
varla koma i ljós, heldur hafast við i steinum og hömrum
(veggbergs vísir = kunnugir í klettabeltum), standa nú
stynjandi úti fyrir steindyrum sinum og vita sig hvergi
óhulta. Það hefur verið sagt, að dvergarnir væri of litilmót-
legir til þess að vera lýsl nákvæmar en álfunum. Skárri
væri það nú jafnaðarmenskan! Einmitt af því að dvergarnir
lúta svo lágt að byggja steina, en fold er steini studd, felst
meira i þessari lýsingu en þótt sagt væri frá ugg þeirra, er í
háreistum höllum búa.
49. vísa.
Eins og títt er um stef, er visa þessi rnjög skammstöfuð i
handritunum, og enginn stafur fyrir því, að síðári hluti 44.
v. eigi líka að standa hér. Höfuðlausn Egils sýnir, að stef
gat verið sjálfstæður vísuhelmingur, þó að það væri oftar
viðskeyttur helmingur eða fjórðungur (og þá jafnan aftan
við visu). En af þvi að stefið i 44. v. yfirleitt er skeytt við
annan helming, einkum af því að það er framan við hann,
og af því að siðari hlutinn (fjölð veit ek frœða o. s. frv.) að
efni til sver sig mjög í stefjaætt, þá mun réttara að gera ráð
fyrir, að öll 44. v. eigi að endurtakast, þótt eins dæmi sé
um stef (sjá Bugge 391).