Árbók Háskóla Íslands - 02.02.1923, Blaðsíða 62

52
VÖLUSPÁ
og / í dönsku og sænsku (himblar < himlar o. þ. 1), en
ekki í norrænu og íslenzku; ef fyrra /-ið var fallið burt, var
nafnið orðið munnlamt, og þurfti ekki að breytast. Sperber
hefur því ekki að ástæðulausu leitað nýrra úrræða (PB Bei-
tráge XXXVI, 219 o. áfr.). Hann bendir á, að fyrir komi
kvenheitið Embila í fornri háþj'zku, og sé þá frumgermanska
myndin liklega *ambilon, en það geli verið sama orðið og
afuteXos, vínviður, og hafi merkt vafningsvið (af einhverri
tegund) með Germönum. Verður þá i nöfnum þessum lík-
ing, sem ýmis skáld hafa beitt: konan vefur sig að karl-
manninum eins og fléttujurt að sterkum stofni. En fleira býr
undir. Eldur var fyrrum kveiktur, með Indógermönum eins
og öðrum frumþjóðum, á þann hátt, að staf úr hörðu tré
var borað inn i bút úr mýkra viði. Af þessu spratt sú hug-
mynd, að lífið sjálft hefði kviknað á sama hátt: af samför-
um tveggja trjátegunda. Heimildir eru um það, að vafnings-
viðar-tegundir hafi þólt vel til eldkveikju fallnar, og askurinn
er eins og kunnugt er harður viður. í nöfnum þessum er
þvi sennilega fólgin eldgömul þjóðtrú, og sameign Germana
(DH benda á nöfn tveggja nágrannabæja: Asche og Embe i
Þýzkalandi). Hitt getur þá ekki verið nema merkileg tilviljun,
að Askr og Embla eiga sömu upphafsstafi og Adam og Eva.
örlöglausa, karlkyn i stað (venjulegs) hvorugkyns. Líkt
stendur í Hávam. 98: alt er ósköp, nema einir (o: við ein,
Óðinn og kona Billings) viti slíkan löst saman (fleiri dæmi
hjá DH). — Dauðir hlutir eiga sér engin örlög. Nornir skapa
þeim ekki auðnu né aldur.
Skyld saga þessari virðist fólgin i Hávam. 49:
rekkar þat þóttuz,
er þeir ript höfðu,
neiss er nökkviðr halr.
Mætti ef til vill hugsa sér, að Askr og Embla hefði haft
mannslíki (smbr. um dvergana 10. v.), hvernig sem þau
hefði myndast, og Æsir ekki gert annað en lífga þau, eins
og næsta vísa segir (smbr. Golther, 526—27).
18. vísa.
önd, óðv. Hér er gerð grein lífsandans og sálarinnar. Önd
stjórnar lífsstarfinu, er í því, og er sameiginleg mönnum og
dýrum. óðr er »guðsneistinn« í manninum, sem verður fyrir
Váðir mínar
gaf ek velli at
tveinr trémönnum,