Árbók Háskóla Íslands

Árgangur

Árbók Háskóla Íslands - 02.02.1923, Blaðsíða 116

Árbók Háskóla Íslands - 02.02.1923, Blaðsíða 116
106 VÖLUSPA ráð fyrir þeim konungi, sem gjör er frá sagt í næstu vísu, og má það vel vera. En sennilegra er það þó, að orðið sé hér í hinni yngri og óákveðnari merkingu: menn, mannfólk. um aldrdnga, um eilífð, æfinlega (smbr. Vfþrm. 16). ynðis njóta, sælu þessari er ekki nánar lýst, og getur hún þvi eftir orðunum verið hvort sem vill í samræmi við heiðnar hugmyndir eða kristnar. 65. vísa. regindómr, venjulega skilið: hinn mikli dómur, dómsdagur. Hinn ríki er þá Kristur, sem kemur í skýjum himins að dæma lifendur og dauða. Enginn skýrandi mun nú framar bera brigður á, að kristnar hugmyndir hafi vakað fyrir þeim, sem orti visuna. En hafi það verið höfundur Völuspár (og sjálfsagt er að gera ráð fyrir þvi, meðan ekki koma gild rök á móti), verður að álíta, að hann hafi a. m. k. lagað hinar kristnu hugmyndir svo í hendi sér, að þær bryti ekki beint bág við það, sem á undan er komið í kvæðinu. Nú eru ragnarök um garð gengin. Þau eru dómsdagur Völuspár. Siðan hefur verið lý’-st bölvana og fullsælum heimi. Hvert erindi á nýr dómsdagur til slíks heims? Samkvæmt þessum skilningi er regm- ekki annað en áherzlu-forskeyti. En hefur höfundi Völuspár ekki verið orðið altof ljóst í frummerk- ingu sinni: goð, til þess að hann notaði það svo? Miklu fremur verður að snúa við blaðinu, telja dóm viðskeyti, en leggja aðalmerkinguna í regin. Orðið er þá myndað eins og konungdómr, jarldómr, goðdómr, biskupsdómr. Hinn al- valdi kemur til þess að taka við regindómi sínum, o: því riki, sem guðsmáttur hans opnar honum. Með þessum skiln- ingiJ) er vísan í fylsta samræmi við lífsskoðun Völuspár, eins og ég mun síðar skýra. 1) Olrik (Ragnarok I, 283) er eini skýrandi, svo aö ég viti, sem hefur bent á, að svo megi skilja. Peim, sem efast um, að orð með dómr sem viðskeyti geti verið svo gömul i tungunni (o: eldri en 1000), vildi ég visa til merkilegrar smágreinar (ágrips af fyrirlestri) eftir Meissner: Zum Wortschatz der Völuspá (Zs. f. d. Ph. 1911, 449 o. áfr.). M. telur mál Völuspár bera svo mikinn svip klerkastils, að hún geti ekki verið ort fyr en á fyrra hluta 11. aldar (og pá á íslandi). Fyrir utan regin- dómr (sem hann skýrir líkt og hér hefur verið gert: höchste herr- scherge’walt) nefnir hann liórdómr (45), sem kemur ekki fyrir í neinu öðru fornkvæði, orð upp á ligr: hættligr, spakligr, meginligr, undrsam-
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156

x

Árbók Háskóla Íslands

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Árbók Háskóla Íslands
https://timarit.is/publication/588

Tengja á þetta tölublað: Fylgirit (02.02.1923)
https://timarit.is/issue/314173

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.

Fylgirit (02.02.1923)

Aðgerðir: