Tímarit Máls og menningar - 01.12.1974, Blaðsíða 141

Aff mínu viti gefur káputeikning Þrast-
ar Magnússonar ekki rétta hugmynd um
innihald umræddrar bókar. Hjartaff í völ-
undarhúsinu endurvekur þá gelgjulegu af-
stöffu lesanda til ástarinnar, aff hún sé
fyrst og fremst effa eingöngu hjartsláttur
effa hjartakvilli og orki á það líffæri um-
fram önnur. En það er alls ekki í samræmi
viff niffurstöffur höfundar, aff ást sé yfir
höfuð eitthvaff í ætt við hjartablóffföll effa
hormónastorma, eins og menn gera sér aff
jafnaffi hugrayndir um hana. En úr því
káputeikning þurfti aff vera anatómísk,
hefði ekki sakaff að láta heilann flakka
meff, þar sem í honum er affsetur tilfinn-
inga og vitsmuna, sem helzt ættu að geta
leitt manninn af gömlum refilstigum inn
á rétta braut.
Bókin ber þess sumsstaðar nokkur merki
aff hún er „þýdd“, enda enginn öfunds-
verður af því að snara erlendu fræðimáli
í hvaffa grein sem er yfir á íslenzku. Sums-
staffar lætur þýffandinn erlend fræffiorð
standa óbreytt, - t. d. masochisti, sadisti -
en þaff kemur ekki að sök, því þau eru
skýrff í textanum, auk þess eru ekki til
nein framfærileg orff yfir þessi hugtök á
íslenzkri tungu.
Listin aff elska er þörf bók og tilbreyting
frá hinu venjulega lesmeti, sem er á hoff-
stólum hérlendis. Hún er auðlesin og aff-
gengileg - ekki of sértæk eða fræffileg -
og hlýtur því að vera fengur hverjum þeirn
sem hefur hneigff fyrir aff rýna í vandamál
mannlegrar tilveru og lífiff er meiri leit en
Þuríður Kvaran.
SKERFUR TIL MENNINGARSÖCU
OG BÓKMENNTAFRÆÐI
Árum saman var Guðmundur Finnbogason
mikill áhrifamaffur í íslenzku menningar-
Umsagnir um bœkur
lífi sem rithöfundur og íræðimaður, liá-
skólakennari, landsbókavörffur og hók-
menntagagnrýnandi. Nú hefur sonur hans
tekið saman úrval úr ræffum hans, ritgerð-
um og blaffagreinum og er þaff mikið
þarfaverk, enda er frófflegt aff kynnast
því hvernig menn töluffu og rituffu - og
þó fyrst og fremst hvemig menn hugsuffu
á því stórmerka tímabili sem þessi bók nær
yfir, fyrstu tveimur áratugum þessarar ald-
ar.1
Það er raunar ekki langt síðan Guff-
mundur Finnbogason tók saman þaff efni
sem þessi bók samanstendur af. Hins veg-
ar hafa breytingamar í þjóðlífinu orðiff
svo gjörtækar að í því er mikill fróffleikur
fyrir börn þess tíma, sem nú gengur yfir,
aff lesa það sem börn aldamótaáranna
skráffu. Um margt hefur hugsunarháttur-
inn breytzt, þótt manneskjan sé hin sama,
og vandamálin eru aff miklu leyti öll önn-
ur. Bók sem þessi fjallar hins vegar fyrst
og fremst um þaff sem lítt effa ekki breyt-
ist: mennina og hugsanir þeirra, afstöðu
þeirra til lífsins, og um skáldskap þeirra.
Undirtitill bókarinnar er „Úrval úr ræff-
um, blaðagreinum og ritgerðum 1900-
1920“. En fjölbreytni efnisins er raun-
verulega meiri enda lét Guðmundur sér
fátt óviðkomandi þeirra mála sem hann
taldi til menningar og horfa til framfara
og þjóðþrifa. Sennilega eru þessi ár ein-
hver bjartsýnasti tími sem þjóðin hefur
lifað í sögu sinni, og bókin ber þess skýr
merki. Efni bókarinnar skiptist í þrjá aff-
alflokka. I f>Tsta lagi eru nokkrar greinar
og ræffur um þjóðmál almennt. í öffru lagi
eru skrif um bókmenntir og skáldskap. Og
í þriðja lagi er fjallaff uni heimspekileg
1 Guffmundur Finnbogason: Þar hafa
þeir hitann úr. Úrval úr ræffum, blaffa-
greinum og ritgerffum 1900-1920. Finnbogi
Guðmundsson sá um útgáfuna. ísafoldar-
prentsmiðja 1974. 220 bls.
267