Skírnir - 01.04.2000, Page 27
RITGERÐIR
ÁRMANN JAKOBSSON
Ekki kosta munur
Kynjasaga frá 13. öld
1. Stxrðin skiptir máli
Hon svarar: „Þegar hann kemr við mik, þá er hgrund hans svá mikit, at
hann má ekki eptirlæti hafa við mik, en þó hgfum vit bæði breytni til
þess á alla vega, at vit mættim njótask, en þat verðr ekki. En þó áðr vit
skilim, sýnir hann þat af sér, at hann er í œði sínu rétt sem aðrir menn.
(Brennu-Njáls saga, 24)1
berorð lýsing kynlífsvanda Hrúts og Unnar í sjöunda kafla
Njálssögu hefur aldrei þótt aðalatriði í sögunni. Þó felst í henni
lykill að túlkun sögunnar eða öllu heldur einnar af mörgum sög-
um Njálu.
Vandi Hrúts er ofvöxtur getnaðarlimsins. Þegar honum rís
hold er limurinn svo mikill að Hrútur kemst ekki inn í konu sína
og þau geta ekki átt samfarir. Seinustu setninguna má skilja sem
svo að honum verði eigi að síður sáðfall. Það er aðeins stærðin
sem hindrar samfarirnar og veldur harmi Unnar.
Stórvaxinn getnaðarlimur er oft talinn karlmennskutákn.
Augljós táknræn merking atburðarins er þá að Hrútur sé of mik-
ið karlmenni fyrir Unni. Samt er niðurstaðan sú að karlmennska
hans bíður hnekki. Unnur fer frá honum enda er hann ófær um
að sinna húsbóndaskyldunum. Þá stefnir tengdafaðirinn, Mörður
gígja, Hrúti á þeirri forsendu að hann hafi „ekki sorðit“ konu
sína, eins og það er orðað síðar (29). Til að endurheimta karl-
mennskuna skorar Hrútur Mörð á hólm. Mörður skorast undan:
Þá kvað Mgrðr þat upp, at hann mundi eigi berjask við Hrút; þá varð óp
mikit at lpgbergi ok óhljóð, ok hafði Mprðr af ina mestu svívirðing. (28)
1
Eftirleiðis verður vísað til útgáfu Einars Ólafs Sveinssonar á Brennu-Njáls-
sögu í meginmáli.
Skírnir, 174. ár (vor 2000)