Skírnir - 01.04.2000, Qupperneq 33

SKÍRNIR
EKKI KOSTA MUNUR
27
mennska Gunnars og kynferðislegt aðdráttarafl skapar rið, ójafn-
vægi í samfélaginu.22 Kyntáknið vekur öfund og veldur deilum
sem stigmagnast og kosta Gunnar að lokum lífið. Kynþokkinn er
hættulegur.
En jafnvel kyntáknið Gunnar þarf stöðugt að sanna karl-
mennsku sína í vígaferlum. Þrátt fyrir sverðin þrjú fær hann
aldrei fullnægt metnaði konu sinnar. I margnefndu boði frýjar
Hallgerður honum til hefnda með þeim orðum að fyrir lítið komi
„at eiga þann mann, er vaskastr er á Islandi, ef þú hefnir eigi
þessa, Gunnarr" (91).23 Heift hennar ógnar karlmennsku hans.
Ekkert kyngervi sleppur óskaddað úr því boði.
3. Ekki sem aðrir karlmenn
Veikleiki Gunnars er Njáll. Samband þeirra er þungamiðja Njálu.
Húskarlavígin, einn eftirminnilegasti þáttur sögunnar, snúast um
hvernig þeir eru hvað eftir annað neyddir til að velja og setja vin-
áttu hvor annars ofar en allt annað. Einkum er fórn Gunnars
mikil þegar hann neitar að krefjast manngjalda fyrir Sigmund,
frænda sinn, í lok víganna.
Þegar Unnur Marðardóttir leitar til Gunnars í upphafi lætur
hann ólíkindalega um vinskap þeirra Njáls. Er engu líkara en að
hann skammist sín fyrir:
Hon svaraði: „Far þú ok finn Njál at Bergþórshváli; hann mun ráðin
kunna til at leggja. Er hann ok vin þinn mikill." „Ván er mér, at hann
ráði mér heilt sem gðrum,“ segir hann. (58)
Njáll beitir ekki slíkum úrdrætti. Hann er ekki „sem aðrir karl-
menn“ (113) og er þegar ófeiminn við að gera Gunnari hæst undir
höfði: „Margir eru þess vinir mínir makligir, at ek leggja til þat,
22 Sbr. Dronke 1981: 30. Hér er orðið rið notað á sama hátt og hjá Bjarna Guðna-
syni (1993: 158-59).
23 Eins og Kristján Jóhann Jónsson hefur bent á (1998: 62) er Gunnari ómögulegt
að hefna nema að vega gestgjafann og besta vin sinn.