Skírnir - 01.04.2000, Side 46

40
ÁRMANN JAKOBSSON
SKÍRNIR
hákur og Þórir Helgason hafi ort um Guðmund sem hann hafi af
„ámæli“ (302). Oefað hefur í þeim illmælum verið vísað til maka
Guðmundar við aðra menn ef marka má hinstu orð Þorkels háks
þegar Guðmundur hratar ofan í mjólkurketil: „Nú kveð ek, [at]
rassinn þinn hafi áðr leitat flestra lœkjanna annarra, en mjólkina
hygg ek hann eigi fyrr drukkit hafa.“51 Þarf ekki að undra að
Guðmundur sé fús að veita Njálssonum eftir sneypuför Þorkels
háks fyrir Skarphéðni. Vera má að hann finni og til samkenndar
með Njáli þar sem báðir hafa þurft að þola ergisbrigsl.
Þá er það Flosi á Svínafelli. Helga Kress telur hann helsta
mótvægið við Njál í sögunni, hinn ættföðurinn.52 Mótvægið við
hinn skegglausa karlveldisfulltrúa er „ættfaðir“ sem er barnlaus
piparsveinn. Og í hinsegin sögunni Njálu hlýtur að fara eins með
ógifta karla og skegglausa, ásakanir um ergi voma yfir þeim.
Harmleikur Njálu er í nánd. Njáli mistókst að finna nýjan
Gunnar. Ögrunin við Skarphéðin og Mörð var of mikil. Hösk-
uldur fellur en þrátt fyrir að Skarphéðinn móðgi alla helstu höfð-
ingja landsins nást sættir að lokum. En þær eru aðeins forleikur
að nýjum hátindi kynjasögunnar Njálu sem auðvitað á sér stað á
Þingvöllum:
gengu þeir þá út allir ok gingu austan at Ipgréttu; Njáll gekk vestan at
Ipgréttu ok synir hans. Skarpheðinn gekk á meðalpallinn ok stóð þar.
Flosi gekk í lggréttu at hyggja at fénu ok mælti: „Þetta fé er mikit ok
gott ok vel af hpndum greitt, sem ván er at.“ Síðan tók hann upp slœð-
urnar ok spurði, hverr til mundi hafa gefit, en engi svaraði honum. í
annat sinn veifði hann slœðunum ok spurði, hverr til mundi hafa gefit,
ok hló at, ok svaraði engi. Flosi mælti: „Hvárt er þat, at engi yðvarr veit,
hverr þenna búning hefir átt, eða þorið þér eigi at segja mér?“ Skarpheð-
inn mælti: „Hvat ætlar þú, hverr til hafi gefit?“ Flosi mælti: „Ef þú vill
þat vita, þá mun ek segja þér, hvat ek ætla: þat er mín ætlan, at til hafi
51 Ljósvetninga saga, 52. Njálssaga virðist andæfa Ljósvetningasögu meðvitað.
Til þess benda þessi orð Guðmundar ríka í Njálssögu: „Kunnigt mun yðr vera,
hversu farit hefir með oss Ljósvetningum, ok hefi ek aldri farit jafnmikla
sneypu fyrir þeim sem nú fór Þorkell fyrir Skarpheðni, ok er þetta vel orðit.“
(306) Ekki er tekið fram hverja Guðmundur ávarpar með orðinu „yður“ en
það gætu vel verið söguhlýðendur; gert sé ráð fyrir að þeir þekki Ljósvetn-
ingasögu og viti allt um skipti Guðmundar og Þorkels háks.
52 Helga Kress 1977: 295.