Skírnir - 01.04.2000, Page 99

SKÍRNIR
MUSTERITUNGUNNAR
93
nótt Indriða Einarssonar sem þá var 21 árs og nemandi í skólan-
um. Indriði var undir miklum áhrifum frá Sigurði Guðmundssyni
og mótaði nokkuð skýrar hugmyndir um þjóðleikhús, sem hann
fékk birtar í Skírni 1907. Þar velti hann ekki aðeins fyrir sér þeirri
hugmyndafræði sem nauðsynlegt var að byggi að baki slíku húsi,
heldur hugsaði hann ekki síður um hagkvæmar hliðar þessara
stórframkvæmda:
Tilgangurinn með línum þessum er að vekja menn til að hugsa um leik-
hús fyrir landið, eða Þjóðleikhús, og jafnframt gjöra eins konar áætlun
um hvað slík stofnun mundi þurfa að kosta.4
Indriði hafði vitaskuld tekið þau mótrök með í reikninginn að
ekki væri tímabært að reisa slíkt leikhús í svo litlu landi. Skömmu
eftir aldamót bjuggu aðeins um 10.000 manns í Reykjavík, sem
var að sönnu heldur lítið samfélag til að reka stórt leikhús, en
Indriði horfði til framtíðar. Hann spáði umtalsverðri fólksfjölgun
í höfuðborginni og giskaði á að árið 2000 yrðu íbúar Reykjavíkur
orðnir um 100.000.5 Indriði hvatti til byggingar leikhúss sem
duga myndi borginni í 100 ár eða lengur, og samkvæmt útreikn-
ingum hans ætti salur með u.þ.b. 500 sætum að nægja til þess að
ná því markmiði.
En væntanleg íbúafjölgun og þörf markaðarins fyrir leikhús af
þessu tagi voru ekki mikilvægustu rök Indriða fyrir byggingu
þjóðleikhúss. Mestu máli skipti sjálfstæði Islendinga sem menn-
ingarþjóðar, því að „[ljeikhúsið er einn hlekkurinn í keðjunni,
sem gjörir oss að mentaþjóð".6 Bygging þjóðleikhúss var í huga
Indriða nauðsynleg fyrir áframhaldandi menningarþróun þjóðar-
innar og höfðaði hann því til þjóðernistilfinningar og föðurlands-
ástar Islendinga:
4 Indriði Einarsson 1907:142.
5 Þó að fjölgun íbúa í borginni hafi ekki átt sér stað nákvæmlega eins og Indriði
sagði fyrir um, er niðurstaða hans ótrúlega nærri lagi. Sjá einnig Svein Einars-
son 1996:43-49.
6 Indriði Einarsson 1907:156.