Skagfirðingabók - 01.01.1967, Page 48

SKAGFIRÐINGABÓK
Hefur úlpan þanizt út líkt og fallhlíf og því dregið mjög úr hraða
mannsins niður.*
Annar hvammurinn heitir Jarðfall. Hann skerst inn í eyjuna miðja
og er langstærstur. Syðst í Jarðfallinu er aðallendingin í Málmey og
má heita fyrir opnu hafi. Verður það að teljast versti ókosmr eyjar-
innar, hve lending er þar slæm. í daglegu tali er Jarðfallinu skipt í
tvennt og kallað Ytra- og Syðra-Jarðfall. Fyrr á öldum og allt fram
að aldamótunum síðustu var aðallendingin í Ytra-Jarðfalli, og bera
því vitni djúpir götuslóðar neðan frá fjöru þar og stytztu leið upp á
eyna. Eftir að farið var að nota Syðra-Jarðfallið sem helzta lendingar-
stað, varð að ganga eftir Jarðfallinu endilöngu til að komast upp á
sjálfa eyna. Þetta þótti, sem von var, óheppilegt, og var því ráðizt í að
leggja nýjan veg upp úr Syðra-Jarðfalli upp á bakkann skömmu eftir
1920. Það var allmikið verk, en engum sérstökum erfiðleikum bundið,
því bakkinn er þarna allur úr mógrýti mjög losaralegu og ekki ýkja
brattur.
Á víð og dreif um Jarðfallið, en þó einkum um miðbik þess, eru
háir drangar úr mógrýti. Þeir eru kallaðir Strillur. Mun þetta orð fá-
gætt, en hevrt hef ég, að það þekkist í Vestmannaeyjum. Strillurnar
eru allar mjög sprungnar og rótast til ár frá áti, enda er allur botn
hvammsins laus í sér og holóttur. Á stöku stað gægjast klettar úr mola-
bergi upp úr jarðveginum.
Þegar ég var í Málmey fyrir 1930, sagði gamall maður mér, að í
hans ungdæmi hefði verið mikil og breið fjara í Ytra-Jarðfalli og
bakkinn ofan við hana ekki hærri en svo, að auðvelt var að setja sex-
róna báta þar upp, ef bjarga þurfti þeim undan brimi. Nú er þessi
fjara að mestu horfin, og gráðugar bylgjur hafsins hafa nagað bakk-
ann svo mjög, að erfitt er orðið að ganga þar upp. Svipaða sögu er
að segja frá hinni núverandi lendingu í Syðra-Jarðfallinu. Þar stóðu
gamlar sjóbúðir meir en bátslengd frá bakkabrún ofan við fjöruna,
en nú er bakkinn og þær með öllu horfið í gin Ægis.
Norður frá Jarðfallinu sveigir eyjan meir til norðvesmrs og fer jafn-
framt síhækkandi, unz hún rís hæst, þar sem heitir Kaldbakur, og er
* Sjá sagnir Jóns Jóhannessonar hér aftar.
46