Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2014, Blaðsíða 98

97
stæðs borðbúnaðar verið túlkuð sem þróun til kapítalískra neysluhátta og
markaðshyggjusamfélags. Ekki einungis vegna þess að borðbúnaðurinn er
fjöldaframleiddur og seldur í settum heldur einnig vegna þess að sú athöfn
að setjast niður hver við sinn disk ýtir undir einstaklingshyggju og er talin
kenna börnum stundvísi og aga.26 Aðrar vísbendingar um aukna markaðs-
hyggju eru gripir sem bera auðþekkjanleg vörumerki. Meðal þess konar
gripa sem fundust í ruslinu frá Guttormi, Jensínu og fjölskyldu þeirra voru
Whistle-appelsínflaska, Bayer-aspirínglas, flaska af Fletchers Castoria-
meltingarlyfi fyrir börn og lok af Le Page-límtúpu (myndir 8–11). Aðrir
hlutir sem höfðu ólæsileg vörumerki voru tannkremstúpa, tannbursti og
hárgreiða. Slíkir hlutir minna jafnframt á áherslu á persónulegt hreinlæti
sem og lúsakambur og rakvélablað sem einnig fundust í haugnum.
Heimilisiðnaður fór dvínandi eftir því sem fleiri vörur og matvæli voru
aðkeypt. Sú þróun hafði áhrif á daglega vinnu kvenna sérstaklega þar sem
þær stunduðu í auknum mæli innanhússtörf samfara aukinni áherslu á þrif
og hreinlæti.27 Þau verk hafa verið mun tímafrekari í nýja Eaton-húsinu
en í gamla bjálkahúsinu. Jensína hefur þurft að skúra og skrúbba gólf, þrífa
húsgögn og borðbúnað og þvo rúmföt og dúka. Vera má að hún hafi búið
við einhver þeirra nútímaþæginda sem Halldóra Bjarnadóttir28 minnist
á í grein sinni í tímaritinu Hlín árið 1938, þar sem hún segir um vestur-
íslenskar húsmæður:
Fæstar hafa vinnukonur, en bót er það í máli, að karlmennirn-
ir hjálpa mikið við ýms hússtörf og börn og unglingar eru vanin
við að hjálpa sjer sjálf og að hjálpa til úti og inni, að áhöld og öll
tæki eru mjög auðveld í notkun, húsin hentug og harðviður í öllum
gólfum, mataræði einfalt hversdagslega og matarefnin nærtæk og síð-
26 Sjá t.d. Mark Leone, „Ceramics from Annapolis, Maryland: A Measure of Time
Routines and Work Diciplines“, Historical Archaeologies of Capitalism, ritstj. Mark
Leone og Peter Potter, New York: Kluwer Academic/Plenum Press, 1999, bls.
195–216 og Christopher Matthews, The Archaeology of American Capitalism, Gains-
ville, Florida: University Press of Florida, 2010, bls. 77.
27 Sally McMurry, Families and Farmhouses in Nineteenth-Century America: Vernacular
Design and Social Change, Cary, NC: oxford University Press, 1988; Diana Wall,
„Separating the Spheres in Early 19th-Century New York City: Redefining gender
Among the Middle Class“, Table Settings: The Material Culture and Social Context of
Dining, AD 1700–1900, ritstj. James Symonds, oxford: oxbow Books, 2010, bls.
80–88.
28 Halldóra Bjarnadóttir, „Heimilisiðnaður Íslendinga í Vesturheimi“, Hlín 21 (1938),
bls. 76–85.
VÍðIVELLIR VIð ÍSLENDINGAFLJÓT