Jón á Bægisá - 01.12.2010, Blaðsíða 112

Marteinn Ltíther - Anna Sigurbjörg SigurSardóttir
um að gera hlutina í öfugri röð sem þar að auki fjallaði líka um hross þannig að ég
vildi frekar nota það.
xv Ég nota stóran staf í Blekbullan þar sem Lúther er hér að vísa til eins sérstaks
manns, þ.e. Blekbullunnar frá Dresden, þó hann noti orðið síðan líka í fleirtölu á
öðrum stað, en þar nota ég lítinn staf.
xvi Hér þýði ég „siifl“ með góður og „gut“ með vandaður. Á íslensku er oftast talað
um bæði góðan og vandaðan texta eða gott og vandað mál. Við tölum síður um
sætt eða þægilegt. Það væri hægt að nota ljúft eða ferskt, en ég ákvað að nota þama
lýsingarorð sem eru okkur töm um málfar.
xvii Hér notar Lúther sagnorðið „zufahren" sem í nútímamáli er aðallega notað um
að farartæki keyri að eða i dtt til einhvers. I orðinu felst hraði og kraffur sem mér
finnst komast til skila með orðalaginu að vaða fram, frekar en að fara fram eða e-ð
því um líkt. Auk þess felur það í sér vissan grófleika og gleypugang sem Lúther vill
draga fram.
xviii Textinn segir „nahm fiir sich“ og liggur beinast við að þýða það með „eignaði sér“,
en ég valdi að þýða þetta með „gerði ... að sínu“ sem dregur athyglina að verknaði
sem tekur tíma og er unninn markvisst.
xix Fyrir „davon tun“ fannst mér sterkara og álirifaríkara að nota „að nema brott"
frekar en „fjarlægja", bæði vegna þess að það virkar aðeins eldra orðalag og eins
hafa orðin farlagja eða taka brott ekki eins dramatíska skírskotun. Að nema brott
vísar til brottnáms sem ber í sér þjófnaðinn eða það að fjarlægja gegn vilja einhvers
sem Lúther er að tala um.
xx Ég vel hér að þýða „schrieb dazu“ með „bætti inn í“ því mér fannst það lýsa betur
þessuni umskiptum sem þarna er verið að tala um.
xxi Hér stendur á þýsku „Landsfiúrst“ og þar sem ekki er til á íslensku landsfúrsti,
eingöngu þjóðhöfðingi eða þ.u.l., þá vil ég gera ljóst að hér er um eitt af þýsku
löndunum að ræða til aðgreiningar frá þýska ríkinu, hvort sem er í nútímamynd
eða þýska keisaradæminu.
xxii Ég leitaði lengi að réttu orði til að nota fýrir „greulich" (venjulega skrifað „grau-
lich“ nú til dags). Ég prófaði að nota ömurlega og hræðilega, en mér fannst hvor-
ugt orðið ná þeim blæ sem fæst með hljórni þýska orðsins. Orðið viðurstyggilegur
er hart í framburði og fullt af viðbjóði og höfnun eins og mér finnst þýska orðið
vera.
xxiii Lúther notar hér orðið „geflickt" sem mér finnst klastra ná mjög vel, því að þarna
er um klúður eða handvömm að ræða sem er það sem Lúther er að leggja áherslu
á. Ég íhugaði að nota bæði flikka upp á, sem mér fannst of nútímalegt, og lappa
upp á, en hvort tveggja fannst mér gefa of mikið til kynna að þar væri um eitthvað
að ræða sem hefði þörf fýrir lagfæringu.
xxiv Lúther notar þarna orðið „wievvohl" sem þýðir „enda þótt“ en það kallar á algjöra
endurröðun á setningunni og mér fannst koma betur út þarna að nota einfaldlega
„en“ og láta hneykslan Lúthers og siðavöndun koma smám saman í ljós í setning-
unni.
xxv Þarna segir Lúther á þýskunni: „... erst heute Morgen gekommen wáre ...“ Mér
þótti orðrétt þýðing ekki falla vel að íslensku máli þar sem ég fann ekkert sambæri-
Iegt orðtæki og notaði í staðinn lýsingu á því sem hann er að meina.
xxvi Lúther segir þarna,,... was ich vor zwanzig Jaliren an den Schuhen zerrissen habe;“
Ég þýði þarna eftir meiningunni fremur en orðrétt, en þetta orðtæki þýðir inni-
haldslega e-ð í þá veru að hafa gatslitið skónum við að gera eitthvað eða lagt mikið
á sig við að ná einhverju fram.
IIO
d .i&f/ydjd - Tímarit um þýðingar nr. 14 / 2010