Tímarit Máls og menningar - 01.02.2009, Blaðsíða 53

H a m l e t r e y k i r P r i n s : 101 R e y k j av í k á s í ð u o g t j a l d i
TMM 2009 · 1 53
14). (Þá hugmynd að það sem best samsvari Kastalanum í heimi
nútímans sé krá er einnig að finna í Dead Fathers Club eftir Matt Haig,
annarri nútímaútgáfu af Hamlet.) Hlynur spyr: „Hvernig leit hann út?“
og Þröstur svarar: „Bara vel. Svona á þriðja degi“ (14) sem vísar greini-
lega til þess að rísa aftur upp á þriðja degi eins og afturgöngu hæfir.
Brátt er rennt frekari stoðum undir það að Þröstur sé persóna í ætt við
Hóras með því að vinur hans Marel/Marri á sér greinilega hliðstæðu í
Marsellusi. Þegar Hlynur sjálfur sér föður sinn „siglir [hann] hjá. Einsog
vofa“ (22) og síðar getur Hlynur þess að „Pabbi er þrútinn kóngur, ekki
standandi, og ekki heldur sitjandi – þetta er enginn veldisstóll – heldur
bara þrútinn. Úr kóngi ertu kominn … Já. Ég reyki Prins“ (25). Fullur
þungi þessara orða verður þó þá fyrst ljós þegar annar meðlimur úr fjöl-
skyldu Hlyns kemur til skjalanna – Elsa, systir Hlyns, en þýðing hennar
fyrir hamletsþemað birtist í því að þegar hún missir fóstur er það grafið
og jarðarförin hefur sömu stöðu í frásögninni og útför Ófelíu (280).
Áður hefur Hlynur ávarpað getnaðarvarnapilluna, sem hann hafði stol-
ið frá Elsu og þar með hugsanlega valdið þungun hennar, þannig að með
athyglisverðum hætti minnir á Hamlet:
Ég held henni frá mér, einsog Mel Gibson í Hamlet haldandi á hauskúpu og
malandi við hana á fornensku hvað það væri ótrúlegt að þetta hafi einu sinni
verið skemtilegur náungi og ég fíla mig einsog hann, Melinn, finn íslenska text-
ann flöktandi á bringunni á mér, nema hvað þetta er öfugt: Ég er að tala við
dauðann sem er á undan lífinu, þann sem kemur í veg fyrir líf. (108–9)
Það veitir nokkra vísbendingu að Elsa heitir í höfuðið á danskri ömmu
þeirra og nafnið minnir á Helsingjaeyri (247) – þegar Hlynur ímyndar
sér eigin jarðarför, hugsar hann: „Gleymi ömmunum. Else Helsinore
eða Helsingör og Þuríður … Man ekki hvers dóttir amma er“ (337).
Þetta gefur til kynna hve föðurþráhyggjan í Hamlet fær sterkan
hljómgrunn í skáldsögu Hallgríms. Hlynur hefur mjög mismunandi
afstöðu gagnvart ömmum sínum tveimur og það hefur sérstaka þýðingu
í íslenskri menningu þar sem venjan er að kenna fólk við föður og þar
sem Þuríðarnafnið hefur sterkan enduróm því að það kemur fyrir í
Íslendingasögunum, að minnsta kosti einu sinni í samhengi þar sem
mikilvægi feðra er ítrekað – í Laxdæla sögu er getið um Þuríði Ólafs-
dóttur, langafabarn Egils Skallagrímssonar, en í Eyrbyggja sögu, sem
Torfi Tulinius hefur nýlega borið saman við söguna af Hamlet (5), er
Kjartan ein af fjölmörgum persónum með vafasamt faðerni (hann er
greinilega ekki sonur opinbers föður síns) en móðir hans heitir Þuríður.
(Tvær persónur í þeirri sögu eiga einnig feður sem ganga aftur.) Í huga
TMM_1_2009.indd 53 2/11/09 11:27:28 AM