Tímarit Máls og menningar - 01.02.2009, Blaðsíða 128

Ö r n Ó l a f s s o n
128 TMM 2009 · 1
sjúklinga, glæpamenn og örbjarga fólk. Þetta má kalla athyglisverða
tilgátu, sem auðvitað skal ekki trúa umsvifalaust, heldur kanna með
athugun sögulegra heimilda á ýmsum tímum. Þarna er mikilsverð
sögusýn sem mér virtist Foucault rökstyðja sannfærandi.
Ólíkt EMJ álít ég að það hafi sýnt sig að veraldarvefurinn, alnetið, er
afbragðstæki sem almenningur getur notað til að vinna bug á upplýs-
ingaeinokun valdhafa. Enda hatast einræðsstjórnir við það og reyna
með öllum ráðum að takmarka það, víða um heim.
Hér hefur verið farið fljótt yfir sögu, enda ekki ráðrúm hér til að
reyna að gefa eitthvert alhliða yfirlit um þessa spekinga. Sameiginleg er
þeim róttæk gagnrýni á ýmis fyrirbæri samfélags og menningar sem
venjulega eru sett fram sem sjálfsagðir hlutir. Skrif þeirra eru þannig
byltingarkennd og stuðla að sjálfstæðri hugsun almennings. Ekki skal
þetta hér rakið frekar en þeim sem lesa ensku – eða frönsku! – skal bent
á yfirlit um þessa menntamenn í alfræðiritum svo sem Encyclopédie
Universalis, Encyclopædia Britannica eða Den store danske Encyklopædi
(þar eru stuttorðustu pistlarnir, hún verður bráðum ókeypis á alnetinu).
Þeim sem fjarri eru bókasöfnum með erlend alfræðirit en hafa netaðgang
skal bent á netalfræði (http://en.wikipedia.org). Auðvitað er ekki öllu að
treysta sem stendur í því alfræðiriti, sömdu af allskyns fólki, hundruðum
þúsunda saman um heim allan. En sama gildir um bækur! Ekki þykir
við hæfi að birta orðréttar tilvitnanir úr þessari alnetsalfræði því hún er
síbreytileg, götótt og enn í vinnslu. En þar er stuttorður leiðarvísir til
helstu rita þessarra spekinga og ekki mun hann hverfa við endurskoð-
un.
Ofangreind dæmi nægja til að niðurstaðan verður sú, að EMJ sé alltof
illmáll um þessa spekinga, ráðist á garðinn þar sem hann er lægstur í
skrifum þeirra, en sniðgangi hið merkasta, eins og ýmsir gagnrýnendur
hans hafa orðað það. Hvort sem um er að kenna vanþekkingu eða
íhaldssemi, – eða bara viðleitni til fyndni með öfgum – spillir þetta mjög
riti hans. Í orði kveðnu berst það fyrir upplýsingu, en ég óttast að það
vinni frekar að því að loka hugum fólks fyrir nýjum hugmyndum.
Tilvitnuð rit:
Einar Már Jónsson: Bréf til Maríu. Rvík 2007.
Ármann Jakobsson: Einar Már og auðhyggjurétttrúnaðurinn. TMM 2, 2008, bls. 130–134.
Hjörleifur Finnsson og davíð Kristinsson: „Sápukúlur tískunnar“ í Hugi 2007, bls. 142–178.
Örn Ólafsson: Rauðu pennarnir. Rvík 1991.
Sami: Seiðblátt hafið. Kaupmannahöfn 2008.
Wikipedia.org: greinar um umrædda höfunda.
Ég þakka Agli Arnarsyni, Magnúsi Haukssyni og Andra ritstjóra yfirlestur. Ekki bera þeir þó
ábyrgð á neinu hér, enda fór ég ekki alltaf að hollráðum þeirra.
TMM_1_2009.indd 128 2/11/09 11:27:32 AM