Tímarit Máls og menningar - 01.02.2009, Blaðsíða 59

H a m l e t r e y k i r P r i n s : 101 R e y k j av í k á s í ð u o g t j a l d i
TMM 2009 · 1 59
Bruni hjálpaði þeim jafnvel til að kaupa jörðina ef honum leist á þá, sem svo var
kallað, og síðan áttu þeir jörðina, að minsta kosti í orði kveðnu, og voru titl-
aðir óðalsbændur á útsvarsseðlinum og sóknargjaldareikníngnum, og eftirað
þeir voru dánir, þá voru þeir í kirkjubókunum til athugunar fyrir ættfræðínga.
(20–21)
Þetta á sér samsvörun í þessum vangaveltum Hlyns um K-barinn í 101
Reykjavík: „Þetta er einsog á biðstofunni uppá Húð og Kyn. Allir hlekkj-
aðir í sömu dnA-keðjuna“ (51). Það sem merkilegast er, báðar bækurnar
enda á að goldið er jáyrði við barni sem er hugsanlega eða örugglega ekki
blóðskylt hetjunni því að risið í 101 Reykjavík kemur þegar Hlynur teng-
ist syni/bróður sínum: „Halldór Stefánsson. Hann er samt nokkuð aug-
ljós Hlynur“ (369). dagsetningin / tíminn þegar þetta gerist hefur jafn
mikla þýðingu: „Klukkan er 1944 þegar ég stend …“ (368) – það er árið
sem Íslendingar hlutu sjálfstæði frá dönum og tóku að losa sig úr viðj-
um þeirrar lamandi fátæktar sem Laxness skrifar um og þróast til
núverandi auðsældar sem er forsenda þess velferðarkerfis sem Hlynur er
háður. Það er því kaldhæðnislegt að sá staður í skáldsögu Hallgríms sem
minnir sterkast á Laxness er jafnframt sá staður þar sem hún víkur frá
Laxness og þeim heimi sem hann er fulltrúi fyrir og ryður eigin braut,
inn í sjálfstæða framtíð.
Annað sem gefur til kynna að bókinni sé ekki ætlað að byggja aðeins
á Laxness er að hann er ekki eini höfundurinn með Íslandstengingu sem
vísað er til:
Ísland er stórt land en samt ligg ég hér í andþrengslum upp við ofn með heila
borg oná mér, sem þrýstir mér ennþá fastar uppað þessum ofni, sem þrýstir
sömu kinn og áðan uppað þessum ofni, og ég finn hitann frá heitavatninu, sem
örugglega er komið heila dagleið úr jörðu til að ylja mér. (183)
Hér er ekki aðeins vísað til hitaveitunnar í Reykjavík heldur einnig sér-
staklega til sögu Jules Verne, Leyndardóma Snæfellsjökuls, sem fjallar
um ferð inn í miðju jarðar og hefst á Snæfellsnesi2, og síðan kemur fyrir
menningarleg vísun af öðru tagi þegar rætt er um að það séu „vissir
erfið leikar hér í kvöld útaf hljómsveitargæjunum sem eru þarna við
borð. Blur eða Oasis“ (299); þar er vitaskuld átt við damon Albarn úr
Blur sem var um tíma einn af eigendum Kaffibarsins í Reykjavík. Önnur
atriði úr dægur- og borgarmenningu skjóta líka upp kollinum. Getið er
um Eden í Hveragerði sem er fastur viðkomustaður á ferðamannaleið-
inni til Gullfoss og Geysis; keppnina Sterkasti maður heims þar sem
Íslendingar hafa iðulega sigrað; götuheiti í Reykjavík; Hótel Sögu og
TMM_1_2009.indd 59 2/11/09 11:27:28 AM