Rauðka : úrval úr Speglinum - 01.06.1944, Blaðsíða 53

aranna og hrætt þá til að láta af hendi eignir sín-
ar til kirkjunnar. Safnaðist kirkjunni þannig mik-
ill auður, sem danir svo stálu og gerðu sér gott af.
Lítill hluti af rentunum af þessari fúlgu rann síð-
ar í sjóð, sem kallaður var Sáttmálasjóður af því
íslendingar sættust við dani upp á það, að danir
mættu ekki rúínera sig á því að skila ollu hinu
rangfengna fé; var því gert það, sem nú myndi
kallað nauðasamningur.
Telja má, að sá tími sé horfinn, þegar guð-
hræðslan var barin inn í börnin með harðneskju
og setningar eins og „Geturðu ekki lesið bænirnar
þínar, helvítis óartaranginn þinn“ voru daglegur
kvöldskattur. En vér lifum á miklum endurvakn-
ingartímum, hvað ýmislegt þjóðlegt snertir, sbr.
kvöldvökur útvarpsins o. fl. Og þá gat vitanlega
ekki hjá því farið, að einhver myndi finna upp á
þvi, að endurreisa hinn handfasta kristindóm for-
tíðarinnar, og var eðlilegt að frumkvöðlar þess
fyrirtækis hygðu gott til glóðarinnar, þar sem
óneitanlegt er, að þjóðin gengur með móralska
timburmenn og „akurinn því plægður“, eins og
Pálmi rektor sagði. Aftur á móti virðist „sáð-
mennina hafa vantað“ illilega, úr því farið var út
fyrir landsteinana eftir þeim. Var þá leitað til
þess landsins, sem fremst stendur í djöfladýrkun,
sem sé Noregs.
Áður en Hallesby kom hingað, var nokkuð um
það rætt, að nú myndu bæði Þeistareykir og
Fremrinámar og önnur brennisteinspláss hér á
landi fá að skammast sín, því að Hallesby myndi
X &d taka móls átlcnd-
jp gestum med grjót-,
kasti í flædarmálima?

í ^ ^
Ulí//
slá þau öll langsamlega út með brennisteinsfram-
leiðslu. Var nokkuð um þetta ritað í Alþýðublað-
inu og ekki alltaf farið sem virðulegustum orðum
um þennan sendiherra. Voru það þessar greinar,
sem Jónas síðar nefndi „grjótkastið í fjörunni“.
Jónas hafði sem sé sjálfur verið að koma úr ferða-
lagi frá útlöndum sínum og varð guðsmanninum
samferða til íslands. Mun Hallesby fljótlega hafa
séð, að þarna var einn úr ríki hins vonda, og talið
sér það verðugt verkefni að umvenda honum, og
gerði það með þeim skörungsskap, að þegar Is-
land reis úr hafi var Jónas orðinn kristinn vel, og
verður það þangað til öðruvísi verður ákveðið.
Munu allir hafa tekið eftir, hve miklu hógværari
Jónas er eftir umvendinguna, enda þótt skrif-
manían hafi ekki minnkað, þá hefur hún að
minnsta kosti fengið á sig guðrækilegri blæ.
Varð fyrsta verk Jónasar eftir heimkomuna að
skamma Alþýðublaðið, samherja sinn, fyrir að
taka á móti drottins útvöldum með grjótkasti í
Sfjörunni. Lét blaðið segjast og hafa skrif þess
^síðan um þetta mál ekki verið nema rétt til mála-
’mynda, til að þóknast kommunum, sem eru hund-
heiðnir. En annar árangur varð merkari af grein
Jónasar. Þegar Ástvaldur las hana, hóf hann upp
hendur sínar og söng hósíanna. Flýtti hann sér
að hita á katlinum og bauð Jónasi til kaffidrykkju
með Hallesby. Þekktist Jónas boðið og var nú
kaffið sötrað og ekki talað um annað en himna-
ríki, enda hlýtur það að vera í nánd, daginn sem
Ástvaldur og Jónas verða vinir. Viljum vér halda
því fram, að kaffigildi þetta muni verða stórum
þýðingarmeira fyrir menningarlíf þjóðarinnar en
lunch sá, sem Grönvold spanderaði á Eystein
nokkru fyrr í mannkynssögunni.
RAUÐKA — 7
49