Rauðka : úrval úr Speglinum - 01.06.1944, Side 154

Ariar íslendinga.
Fyrir nokkru birtist tilkynning frá því góða fé-
lagi „Máli og Menningu", hljóðandi uppá það, að
sama félag ætlaði sér að gefa út árið 1943, þegar
vér losnum frá danmörku, ritverk eitt mikið, sem
Sigurður Nordal prófessor ætlar að leggja við
nafn sitt og drengskap gegn sanngjarnri þóknun.
Á ritið að heita „Arfur Islendinga", sem bendir
til þess, að um það leyti verði heiminum skipt upp
og komi ritið í vorn hlut. Er þetta í rauninni bráð-
sniðugt, því varla trúum vér, að nokkur kredítor
fari að ásælast það upp í skuld, og er þá vel farið.
En það fór hér eins og oftar, að enginn má fá
góða hugmynd, án þess að aðrir fari að þynna
hana út, og þá oftast báðum til bölvunar og jafn-
vel fjörtjóns. Þegar tilkynningin um ritið kom út,
var skotið á fundi í voru svokallaða Menntamála-
ráði, sem einnig mun hafa undir sér hina lítt
ræmdu bókaútgáfu Menningarsjóðs, sem annars
hefur að undanförnu, sem betur fer, verið stopp,
sökum valútuleysis. En svo virðist sem einhver
peningur sé nú kominn í kassann, því að fyrir-
tækið auglýsti — skömmu á eftir hinum — að það
hefði í hyggju að starta „stórkostlegri bókaút-
gáfu“, já, það voru þeirra eigin orð, svo að ekki
getur það verið lygi. Er því hér á uppsiglingu
meiri arfur handa Islendingum, og veitti ekki af.
Ráðið ætlar að „leggja fyrir“ með ævisögu Vikt-
(XIV. 15.)
oríu Englandsdrottningar, og höfum vér sitthvað
við það að athuga. Fyrst er nú það, að Viktoría
hefur verið heldur leiðinleg kerling, eftir myndum
að dæma, sem vér höfum séð af henni, svo að al-
menningur á Islandi anno 1940 getur ekki einu-
sinni klippt út mynd af henni og sett hana inn-
rammaða uppá vegg, — postulínshundinum til
skemmtunar. Svo er það þetta, að oss finnst það
óþarfa kurteisi, svo ekki sé sagt undirlægjuhátt-
ur, að vera að hlaða undir Englendinga, sem ekki
vildu lána okkur til hitaveitunnar, og væri skamm-
ar nær að gefa út ævisögu Alexandrínu okkar eða
jafnvel Höjgaards, sem reyndist okkur þrauta-
lending, þegar allir aðrir brugðust. En það þýðir
víst ekki að tala um það: þakklátsemin hefur
aldrei verið nein höfuðdyggð hjá Islendingum.
Frá sjónarmiði bóksalanna er öll þessi bókaút-
gáfa hreinasta gjörræði, eins og nærri má geta.
Skólabækurnar hafa þegar verið teknar af þeim
og gefnar börnunum, eða svo til, og er það fyrir
sig. Og nú á að halda áfram á sömu braut með
aðrar bækur. Þó getur verið dálítill prófítt af
þessum bókum, þegar þær koma á bókaviku Bók-
salafélagsins. Að minnsta kosti hafði Bóksalafé-
lagið í fyrra 40 aura upp úr því, að vér keyptum
eitt eintak af Gallastríðinu fyrir túkall (sem var
vond meðferð á peningum).
frílista, svo allir geti keypt það, bæði bakarar og
aðrir. Einnig glás af salti, því Hermann tafðist
svo við stjórnarskiptin, að hann gat ekki sett upp
saltvinnsluna sína. Enn má telja helvítis dobíu af
önglum og allskonar veiðarfæraveseni, sem mönn-
um hefur verið leyft að gera aukainnkaup á, en
auðvitað verður það að vera upp á krít, eftir því
sem hver er til megnugur, því nú er ekki peningur
til í ríki voru. Þetta gildir einnig um timbur í
fiskkassa, ljósaperur og fleira. Svo er það skipa-
kosturinn, sem að vísu er mikill, en ekki veitir af
að væri meiri. Honum hefur verið bjargað við
með því að selja Esju, og svo var Eimskipafélag-
inu boðið á síðasta Alþingi og styrkja það til
skipakaupa, en það vildu þeir gikkir ekki, svo ég
veit nú ekki, hvernig það alltsaman fer.
Vér getum nú ekki þagað lengur. — Er ekki
gaman að sitja í svona ábyrgðarmikilli stöðu?
spyrjum vér.
— Gaman, þó, þó. Heldurðu, að þér þætti gam-
an að hafa allt ríkið á herðum þér, eins og hann
þarna jötunuxinn í goðafræðinni, Zeus hét hann
víst, hafði jarðarkúluna með skorpu og öllu sam-
an?
150