Úrval - 01.02.1946, Síða 67

LIST ER EKKI FYRIR ALLA
65
frá því að það var fyrst flutt.
En það þarf mikið stöðug-
lyndi til að halda trúnni á gildi
meirihlutadóms um listir, þegar
iitið er á hagskýrslur, til dæmis
ef litið er á skoðanakönnun
meoal hlustenda brezka út-
varpsins. Við þær rannsóknir
kom í Ijós, að vinsælust af allri
tónlist voru lög leikin á bíóorg-
el. Þar voru hlustendur 85 af
hundraði. Minnstra vinsælda
naut strengjakvartettinn, sem
hafði fimm hlustendur af
himdraði — lægsta hundraðs-
hlutann, sem rannsóknamefnd-
in taldi rétt að birta.
í landi vom er tónlist auðvit-
að alþýðleg list samanborið við
málaralist og höggmynaalist.
Þar er afskiptaleysi og fáfræði
alrnennings svo mikil, að venju-
leg skoðanakönnun mundi ekki
bera minnsta árangur. En 1938
gaf stórt útgáfufyrirtæki út tvö
bindi af ljósmynduðum mál-
verkum. Af þessum bindum
vora sela 80.000 eintök, og voru
kaupendur l^eðnir að skrifa út-
gefendunum, hverjar myndanna
þeim geðjuðust bezt. Um 80% af
þessum prentuðu myndum voru
snilldarverk, allt frá Mónu Lísu
til Sakleysisaldarinnar. Aðeins
10 af hundraði þeirra voru af
glansmyndatæinu. Þarna var
því að miklum meirihluta góð
málverkalist, en samt var ekki
ein einasta af sex myndunum,
sem flest atkvæði hlutu, valin
af betri málverkunmn. Skip fyr-
ir fullum seglum, Alpadalur,
fullur af fjallablómum, garður
í rósaskrúði — þessar myndir
hrósuðu sigri með feiknalegum
atkvæðameirihluta. Það er aug-
ljóst, að ætti að velja listaverk
eftir atkvæði almennings, yrð-
um við að taka niður af veggj-
um National Gallery snilldar-
verk eftir Masaccio og Piero
della Francesca og setja í stað-
inn myndir af bláklukkubreið-
um og skarlatsklæddum kardín-
álum að drykkju.
En við vitum náttúrlega, að
slíkar breytingar á veggjunum
í National Gallery væru alrang-
ar — fullkomin svik við það
gildiskerfi, sem hefir verið reist
síðastliðin 2500 ár. Vel má vera
að fagurfræðilegt giídi sé hálla
en vofur og svikulla en ást, en
við vitum í hjörtum okkar, að
það er til og byggist ekki á við-
urkenndu gildi einu saman. Við
vitum, að hugir sumra manna
geta komið lögun á óskapnað, og
hugir annarra geta skoðað þetta
og glaðst yfir því. Við vitum,