Úrval - 01.02.1946, Síða 82

80
tJRVAL
ina og nú er langalgengust,
þarfnast miklu margbrotnari
tækja og er yfirleitt flóknari.
Samkvæmt hinni nýju aðferð
dr. Daniels er lofti, sem inni-
heldur 80% köfnunarefni, blás-
ið inn í ofn, hitað upp í
2300 stig á C. og því næst kælt
hratt í sama ofni. Þetta gerist
jafnt og þétt í samfelldri keðju
og framleiðir jafnan straum af
lyftisildi (nitric oxide).
Samkvæmt venjulegri breyt-
ingaraðferð er þetta lyftisildi
látið renna gegnum vatnsturna
í því skyni að framleiða salt-
péturssýru (nitric acid), sem
hægt er að nota til sprengiefna-
framleiðslu eða þá tengja það
kalki til að framleiða köfnunar-
efnisáburð, sem er helzta nær-
ingarefni jurta.
Talið er, að unnt sé að gera
framleiðslu köfnunaref nisáburð-
ar jafnvel ennþá einfaldari með
því að aka ofninum beint gegn-
um kalksteinsturn og losna
þannig við millistig saltpéturs-
sýrunnar.
Grundvallarregla hinnar nýju
aðferðar byggist á þeirri vitn-
eskju, að ef köfnunar- og súr-
efnið í loftinu er hitað upp í
2300 stig á C., verða 2*/}% af
lofttegundum þeim, sem þá
myndast, lyftisilcli, svo framar-
lega sem hægt er að kæla þær
strax. Að öðrum kosti samlag-
ast þær loftinu aftur. Áður fyrr
hefir ekki verið unnt að mynda
2300 stiga hita með gas sem
eldsneyti.
Vísindamennimir, sem hér
um ræðir, notuðu venjulegt gas-
stöðvagas í ofni, sem var fylltur
hnullungum úr óbilgjörnu efni
með háu bræðslumarki, til að
hita og kæla loftið.
Þessi nýja aðferð var fyrst
reynd í tilraunastofu undir
stjórn Daniels og því næst í dá-
lítilli verksmiðju, sem fram-
leiddi nægilega mikið af bundnu
köfnunarefni til að hægt væri
að vinna úr því tvær lestir af
hreinni saltpéturssýru á dag.
Ofn þessarar verksmiðju var
sívalur og aðeins lítið eitt
stærri en lofthitunarofn í rúm-
góðu íbúðarhúsi. Hann var fyllt-
ur hnullungum og umkringdur
25 cm þykkum múrsteinsvegg,
og utan á þeim vegg var aftur
þykkt einangrunarlag. Loftrör-
og vatnskæld eldsneytispípa
voru tengd við ofninn bæði efst
og neðst. Þessar tvær eldsneyt-
ispípur náðu næstum inn í ofn-
inn miðjan, þar sem hitunin fór
fram.