Vísir - 14.12.1960, Qupperneq 45

Egqert Claessen (t. v.) og Sveinn Björnsson (t.h.) flytja fyrsla málið er Hæstiréttur fjallaði um.
skriflegur. Svo er að sjá sem sumum hinna
ehlri dómenda hafi verið um og ó að hverfa
að þessu fyrirkomulagi. En þróunin varð sú,
að munnlegur flutningur mála hefur nú verið
upptekinn hér, bæði í héraði og fyrir Hæsta-
rétti. Gekk sú breyting í gildi að því er einka-
mál varðar með einkamálalögunum frá 1936,
en i opinberum málum komst hann á með
hinum nýju lögum um meðferð opinberra mála
frá 1951. Munu nú fáir þess fýsandi, að skrif-
legur málflutningur verði aftur tekinn upp.
Að vísu er jiví svo farið um munnlegan flutn-
ing máls, að i höndum lélegra málflytjenda
getur hann orðið dómaranum jíraut og þján-
ing. En sé málflutningurinn í þVí horfi, sem
hann á að vera, skýr og glöggur með góðri
greiningu milli höfuðatriða og aukaatriða og
málflutningsmaðurinn sæmilega máli farinn,
munu flestir dómarar kjósa munnlegu aðferð-
ina. Sá kostur fylgir Jíka munnlegum flutningi
að dómarinn getur jafnharðan spurt mál-
flytjanda um jaau atriði, sem hann telur máli
skipta og málflutningsmaðurinn hefur eigi gert
full skil, en þá þarf hinn siðarnefndi að sjálf-
sögðu að kunna full skil á málsatriðum öllum.
Stundum er þá líka aðili málsins viðstaddur
og getur skýrt frá staðreyndum.
Starfsaðferðir lögmanna geta annars verið
harla ólikar þótt um góða málflytjendur sé
að ræða. Sumum lætur t. d. gagnsöfnunin bezt,
öðrum röksemdafærslan, og getur hvort fyrir
sig skapað góðan málflutningsmann, þótt full-
komnast sé að sjálfsögðu, að hvorttveggja fari
saman. Minnist ég í jjessu sambandi tveggja
mikilhæfra lögmanna, sem starfað hafa við
Hæstarétt, en báðir eru látnir, þeirra Eggerts
Claessens og Péturs Magnússonar, Báðir voru
þeir gagnmerkir og ágætir lögmenn, en styrk-
ur jDeirra lá sitt á hvoru sviði. Claessen var
sterkastur á vettvangi gagnaöflunarinnar og
gjörþekkti hvert mál, sem liann flutti, en Pétur
var hins vegar allra manna leiknastur i rök-
semdafærslunni og öðrum snjallari að tala
máli umbjóðanda síns.
Samkvæmt lögum þurfa þeir lögmenn, sem
öðlast vilja full málflutningsréttindi í Hæsta-
rétti, að Ijúka prófraun, sem fólgin er í flutn-
ingi j^riggja prófmála. Láta mun nærri að alls
hafi 65 málflutningsmenn lokið þessari
prófraun, en nú eru 41 hæstaréttarlögmenn
á skrá Hæstaréttar yfir starfandi lögmenn með
fullum réttindum. Er Lárus Fjelsted þeirra
elstur og liefur hann manna lengst starfað sem
hæstaréttarlögmaður hér á landi eða i 38 ár,
en á þessu ári eru full 50 ár siðan hann gerð-
ist málaflutningsmaður. Hinsvegar urðu þeir
Eggert Claessen og Sveinn Björnsson, síðar
forseti íslands, fyrstir manna hæstaréttarlög-
menn hér á landi.
Húsnæði Hæstaréttar.
Landsyfirrétturinn hafði frá þvi á árinu
1873 haft aðsetur á efri liæð Hegningarhúss-
ins í Reykjavík og fékk Hæstiréttur jjetta hús-
næði til afnota er hann var stofnaður.- Gert
var ráð fyrir því, að sú ráðstöfun yrði aðeins
til bráðabirgða, en reyndin varð þó önnur,
þvi jsarna varð Hæstiréttur að hírast við mjög
ófullkomnar aðstæður í full 29 ár. öllum sem
til jDekktu var jió ljóst hversu óviðunandi þetta
húsnæði var og nokkrum sinnum var að þessu
máli vikið á opinberum vettvangi. T. d. flutti
Jónas Jónsson fv. dómsmálaráðherra tvær
þingsályktunartillögur um málið. Það var þó
ekki fyrr en á 25 ara afmæli dómsins 1945
að skriður komst á húsnæðismál hans, er
ríkisstjórn Ólafs Thors tók jjá ákvörðun að
reist skyldi dómshús við Arnarhvol, og flutti
Hæstiréttur i það hús i janúar 1949. Fékk
Hæstiréttur við jsenna flutning mjög viðunandi
liúsnæði, þótt síðar kæmu í ljós smíðagallar,
sem benda til þess, að einhverjir þeirra aðilja,
sem að smíðinni stóðu hafi dottað á verðinum
meðan á byggingu hússins stóð.
Hér hefur aðeins verið stiklað á nokkrum
þeim atriðum, sem í hugann koma, þegar litið
er til stofnunar Hæstaréttar og 40 ára starfs-
sögu hans. En margt er þó ótalið. Má þar
nefna könnun á dómum réttarins, málafjölda og
flokkun þeirra eftir tegundum og athugun þess,
hversu dómasafnið ber á hverjum tima blæ
aldarandans og samskipta manna í daglegu
lífi. Væri það út af fyrir sig nægilegt ritgerðar-
efni. En hvað sem öllum þessum atriðum liður
er þó mest um vert, að Hæstiréttur — þessi
æðsti dómstóll þjóðarinnar, hefur frá upphafi,
þrátt fyrir fáeinar stormhviður, sem yfir hafa
gengið, notið óskipts trausts þjóðarinnar og
ætíð reynst þeim vanda vaxinn að veita þegn-
um þjóðfélagsins þá úrlausn mála, sem sæmir
óháðum dómendum í lýðfrjálsu landi.
inni stóð, segir sagan, að kirkjuklukkurnar i
Skálholti hafi tekið að hringja sjálfkrafa. Var
að því gætt hvort hringingin væri af manna-
völdum, og gengið úr skugga um að svo væri
ekki“.
Hefur mikið verið talað um þennan fyrir-
hoða þar eystra i vetur og orðasveimur hefur
'borizt hingað um hann fyrr en nú, en fáir
menn hafa lagt trúnað á. — Geta má þess að
bréfritarinn, sem saga þessi er hér höfð eftir,
var ekki sjálfur viðstaddur i Skálholti við
jarðarförina, en sannfærður er hann um að
sagan sé sönn. (12. marz 1920).
Rottur.
Rottur eru svo miklar á Vesturgötu 17 (gamla
Hótel Reykjavik) að á kvöldin, þegar ég opna
hurðina á litla herberginu uppi á loftinu, sem
ég bý í, sé ég minnst 4—5 stykki alveg við
þröskuldinn sem ég geng út og inn yfir. Ligg-
ur jiá oft nærri, að þær sleppi inn til mín eins
og kettirnir, þegar ég opna hurðina. Og
ekki bregður þeim meira við, þó þær sjái mig
og litla lampaljósið, sem ég held á, en svo að
þær stanza sumar og glápa á mig.
Þar til fyrir nokkru að ég keypti mér eina
litla rottugildru og veiddi í hana tvær allstórar.
Siðan liefur borið minna á þeim, og lítur helzt
út fyrir að það liafi verið rottuforingjar, þvi
rottur eru svo varar um sig, og hinar hafa
saknað þeirra sem ég veiddi, og er þvi ekki
vanþörf á rottunefnd hér i borginni.
Ingimundur Sveinsson.
(5. marz 1920).
Bruni á Kirkjusandi
Maður brennur inni.
í nótt, á fimmtu stundu, kviknaði eldur i
fiskþurrkunarhúsi Th. Thorsteinsson á Kirkju-
sandi, og brann það til kaldra kola. Svo slysa-
lega tókst til, að maður brann þar inni. Hann
lieitir Ólafur Jónsson, ungur maður ættaður
úr Mjóafirði á Austfjörðum.
Eldurinn mun hafa kviknað i mótorskúr,
sem áfastur var við þurrkhúsið, og er gizkað
á, að mótorinn hafi sprungið. Annar véla-
maðurinn var á verði og var að bæta i þurrk-
ofnana meðan eldurinn brauzt út. í mótorskúr-
num svaf hinn vélamaðurinn, Ólafur Jónsson,
og komst hann ekki út. Lik hans fannst í
rústunum þegar slökkt hafði verið, og var þá
mjög brunnið. Það var flutt til bæjarins i
morgun.
Slökkviliðið var kallað héðan úr bænum,
þegar eldsins varð vart og brá það við skjótt.
Einnig kom hjálparlið frá íslands Falk með
öll nauðsynleg tæki og gekk vel fram.
Brunaliðinu tókst að verja næstu hús og
þ. á m. fiskskúr, sem stóð við þurrkhúsið og
var mikið i af fiski.
Vélamaðurinn sem af komst, hafði brennst
talsvert, er hann reyndi að bjarga félaga sín-
um. (1. maí 1920).
Jóhannes Jósefsson.
Heimskringla getur þess 15. f. m. eftir blað-
inu „Cincinnati Post“ að komið hafi til mála,
að Jóhannes Jósefsson þreytti við Jack Dem-
psey, sem nú er heimsmeistari i hnefaleikum
og liinn mesti afreksmaður um afl og hreysti.
Jóhannes hefur sett það skilyrði að Dempsey
fylgi hinni venjulegu hnefaleika-aðferð sinni,
en sjálfur ætlar hann að verjast með glimu-
brögðum sinum og sjálfsvörn.
Blaðið spáir vel fyrir Jóhannesi og væri það
ekki lítil frægð landi voru, ef honum mætti
auðnast að sigrast á þessum afburðamanni, og
fyrir glímuna sjálfa yrði sigur í þessari viður-
eign hið þýðingarmesta spor, sem unnt er að
stíga til útbreiðslu hennar erlendis.
í sama blaði er þess getið, að Jóhannes liafi
farið með félögum sinum til Kúbu slcömmu
fyrir jól og sýnt iþróttir sínar í hálfan mánuð.
Varð það hin mesta frægðarför og hafa blöð
þar lokið hinu mesta lofsorði á Jóhannes og
þá félaga. (21. febrúar 1920).
★
Afmælisblað VlSIS
VÍSIR 50 ÁRA
45