Vísir - 14.12.1960, Blaðsíða 93

Vísir - 14.12.1960, Blaðsíða 93
Vikurskarð við Vík í Mýrdal. i Borgarfirði, brúin á Jökulsá hjá Hákonar- stöðum i Jökuldal og brúin á Gljúfurá í Borg- arfirðij sem síðar var þó breikkuð, og að lokum brúin á Fnjóská á Norðurlandsvegi. I lok s. 1. árs voru i notkun 643 brýr, 10 m eða lengri, og eru þessar brýr samtals um 17,5 km að lengd, en auk þess var á sama tíma búið að smiða 581 smábrú, 4—9 m á lengd. Lengd þeirra er samtals 3,5 km, og má þvi segja, að í notkun í lok s. 1. árs hafi veriS brýr, sem alls eru 21,0 km á lengd. Fyrst framan af voru brýrnar, eins og veg- irnir gerðar fyrir mjög létta umferð, hesta °g bestvagna, en það, sem hefur gert að verk- Un>, að enn hefur mátt notazt við brýr frá Þessu tímabili, er, að reiknað var með mann- bröng á brúnum, 350—400 kg á fermetra, og jafngildir það á lengri brúnum allþungum íarartækjum. Fram yfir 1930 var utanmál Hestra brúa aðeins 3 m og umferðarbreidd 2,60 m. Þá var breidd brúnna aukin upp i 2,30 m og farið að reikna með 5—6 tonna ''’ögnum. Það er fyrst á stríðsárunum, sem farið er að reikna með þyngri vögnum á brúnum og breidd þeirra miðuð við stærri íarartæki. Enn hefur þó ekki þótt tiltækilegt að smíða þrýr með tveimur akbrautum nema /4/<J~cer/r vegir cr Ts/onc// / á r s /o A /960 á allra fjölförnustu vegunum, en gert er ráð fyrir því, að breikka megi brýrnar síðar meir, þegar umferðin hefur aukizt svo mikið, að slíkt verði nauðsynlegt. III. Bifreiðafjöldinn. Fyrsta bifreiðin var flutt til landsins árið 1904. Var það Thomsensbillinn, sem margir eldri menn muna eftir. Næst var flutt inn bifreið 1905 til Eyjafjarðar, en hvorug þessara bifreiða var notuð hér, svo að teljandi sé. 1913 komu fyrstu Ford-bílarnir til landsins, og eftir það vex bílafjöldinn jafnt og þétt, og í kringum 1930 eru komnir hingað til lands liðlega 1400 bílar. A árunum 1930—1940 vex bílafjöldinn afar hægt, og allt fram til 1942 eru fleiri vörubifreiðar i landinu en fólksbifreiðar. Strax að stríðinu loknu hefst mikill innflutn- ingur bifreiða, og árið 1955 er flutt inn sérstak- lega mikið af bifreiðum, eins og sjá má á mynd 2. í lok ársins 1959 voru alls í landinu 14.553 fólksbifreiðar og 5.703 vörubifreiðar, eða sam- tals 20.256 bifreiðar. Fjöldi fólksbifreiða á hverja þúsund íbúa var 76, og er það meiri fólksbílaeign hlutfallslega en í flestum öðrum Evrópulöndum, aðeins Svíþjóð, Bretland og Frakkland eru hærri í þessu tilliti. Á mynd 2 má sjá, að verði bifreiðafjölgunin svipuð hér næsu 10 tár og undanfarin ár, þá munu verða hér um bil 34—34 þús. bifreiðar árið 1970, og samsvarar það um 70% aukningu á tímabilinu. Til gamans má geta þess, að i Danmörku er gert ráð fyrir, að bifreiðafjöldinn muni meira en tvöfaldast á næstu 10 árum. Athyglisvert er þó, að meðalaldur bifreiða er æði hár hér á landi, eða um 8 ár fyrir fólksbifreiðar og nærri 12 ár fyrir vörubifreiðar, Meðalaldur bifreiða ætti raunverulega að vera lægri hér en í nágranna- löndunum,vegna þess að bifreiðar endast hér skemur en þar sökum lélegra vega. Breidd og þyngd bifreiðanna hefur og tekið stórfelldum breytingum á undanförnum áratug- um. Fram undir 1940 voru algengustu vöru- flutningabifreiðar og almenningsvagnar 3—5 tonn að þyngd og breyddin 1,8—2,0 metrar. Eft- ir stríðið, einkum síðasta áratuginn, hefur heild- arþungi þessara bifreiða meira en tvöfaldazt og breiddin er orðin 2,35—2,50 metrar. Það er því engin furða, þó lað elztu vegirnir og brýrn- ar, sem gerðar voru fyrir hesta og hestvagna, láti á sjá undan umferð hinna nýju farartækja. IV. Útgjöld til vegamála og viðhald veganna. Árið 1910 voru útgjöldin til vegamála tæpar 160 þús. kr., og var það um 10,1% af rekstrar- útgjölduin ríkisins það ár. Á linuriti er sýnt, hve mikil útgjöldin til vegamála hafa verið í hundraðshlutum af rekstrarútgjöld- um ríkissjóðs. Af línuriti þessu má sjá, að út- gjöldin urðu lægst árið 1920, um 4,1%, en hæst hafa þau orðið árið 1946, en þá voru þau 16,6%. Á s. 1. ári námu heildarútgjöldin til vegamála 96,6 millj. kr., og er þá talið með framlag af benzínskatti til vega og brúa, og nam sú fjárhæð 10,1% af rekstrarútkjöldum ríkisins það ár, eða sama hundraðshluta og árið 1910. Á yfir- standandi ári eru veittar til vegamála í fjár- lögum tæpar 95 millj. kr., og aulc þess renna um 18 millj. til brúasjóðs og vega milli byggðarlaga af benzínskatti. Samtals er því varið til vega- mála liðlega 113 millj. kr. í ár. Af þessari fjár- hæð eru um 50 millj. ætlaðar til viðhalds vega- kerfinu, eða iæp 45% af fjárv. í fjárlögum. Segja má, að viðhaldskostnaður vegakerfisins sé orðinn æðihár hundraðshluti af heildarút- gjöldum til vegamála, en það getur þó tæpast talizt óeðlilegt, þegar tekið er tillit til þess, hve langt vegakerfið er orðið. Með 50 millj. til viðhalds þjóðvega á þessu ári verður meðalvið- haldskostnaður á hvern kílómetra um 6.600 krónur. Þetta er að vísu há tala, en ef við lítum á viðhaldskostnað malarvega í nágrannalönd- um eins og Svíþjóð og Noregi, en þar eru yfir 90% af öllu vegakerfinu malarvegir, þá kemur í Ijós, að í þeim löndum er viðhalds- kostnaðurinn á hvern kílómetra ámóta há krónu- tala og hér er talið í mynt þeirra landa, en það þýðir, að þeir verja 5—7 sinnum meira til við- halds á hvern km en hér er gert. Hinn mikli kostnaður við vegaviðhald í Svíþjóð og Noregi á malarmegum umfram kostnað hér stafar fyrst og fremst af því, iað þar er allt efni í slitlag veg- anna mulið og blandað til þess að fá hæfilegt bindiefni, og auk þess er stórfé varið til þess að rykbinda vegina. í þurrkasumrum eins og á s. 1. sumri er rykplágan eitt erfiðasta vanda- málið, sem við er að etja. Á hinum fjölförnu vegum í nágrenni Beykjavíkur, þar sem um- ferðin er orðin 1000—2000 bílar á dag, má heita, að ókeyrandi sé í þurrki vegna ryks, en með rykinu fýkur burt úr vegunum nær allt bindi- efni, og eftir verður aðeins grjótið, sem gerir vegina illfæra. Undanfarin 2—3 ár hafa verið gerðar tilraunir með rykbindingu með klórkal- síum, og hefur það gefið góða raun, þar sem unnt er að setja það í veg með hæfilegu bindi- efni, en kostnaðurinn við þetta er um 20 þús. kr. á hvern kílómetra og því af fjárhagsástæð- um óviðráðanlegt að gera það, svo að um muni. V. Verkefni fyrir framtiðina. Þó að miklu hafi verið áorkað á undanförn- um 50 árum í vegamálum hér á landi, þá eru býsna mikil verkefni enn framundan. Af þeim 10.900 km af opinberum vegum, sem taldir Lengcí vega a hverja /ooþús. /'bóa / nokkrum £vrópu/6nc/u/n 5kv. skýrs/u /nierna//onal ftocrc/ kec/era/ion /957 6000 5000 4000 3000 2000 /OOO llll 1111 1 . - * S .io (5 <§ I £ kT i S § 5 £ Afmælisblað VlSIS VÍSIR 50 ÁRA 93
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152

x

Vísir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.