Vísir - 14.12.1960, Qupperneq 68

Magnús Víglundsson, raeðismaður:
Samstaða iðnaðar og landbúnaðar
Atorka og hyggindi segi sitt orð.
Á síðari árum hefiír öSru hvoru orðið vart
Harðindaveturnir á ofanverðri 19. öld, og
hungursárin, sem fylgdu i slóð þeirra, urðu
þess valdandi, að allmargir islenzkir sveita-
menn gengu af trúnni á hina islenzku mold
og fluttust til Vesturálfu, þar sem landnám
stoð þá sem hæst. Þessir þjóðflutningar voru
liinni íslerizku fámennu þjóð tilfinnanleg blóð-:
taka. Fóstran góða, ísland,„grét með fölva á
kinn,“ eins og þingeyski bóndinn og skáldið
Guðmundur Friðjónsson lét um mælt í minnis-
stæðum varnaðarorðum til landa sinna.
Flestir íslenzku útflytjendanna hlutu stað-
festu í landbúnaði Vesturálfu. Bandaríkjamenn
hafa byggt upp landbúnað sinn af miklu kappi
og fyrirhyggju, og þeir lærðu fljótt að hagnýta
nútíma véltækni lil hins ýtrasta við landbún-
aðarstörfin, enda eru þeir nú fremsta land-
búnaðarþjóð heims. Hafa jieir náð undraverð-
um árangri við framleiðslu landbúnaðarafurða,
og' samkvæmt þeim upplýsingum, sem ég veit
réttastar, vinna nn aðeins 1 % bandarísku
þjóðarinnar að framleiðslu samskonar land-
búnaðarafurða og framleiddar eru á fslandi,
og full 20% íslencLinga starfa við. Er því þó
við að bæta, að Bandarikin flytja út landbún-
aðarvörur til margrci landa viða um heim.
Óeðlilega langur tími leið j)ar til véltækni
toku að verða islenzkum landbúnaði veruleg
lyftistöng, og vorum við þar, illu heilli, á
eftir mörgum þjóðum. Er af þvi sérstök saga,
og dapurleg. En á seinni árum, hafa íslenzkir
bændur sannarlega ekki legið á liði sinu,
fremur en bræður þeirra, landnemarnir vestan
hafs. Framleiðsla landbúnaðarins liefur aukizt
stórlega, jafnframt því, sem þeim fækkar stöð-
ugt sem landbúnaðarstörf vinna. Véltæknin
hefur hér ekki látið sig án vitnisburðar.
Tvcnnt er íslenzkum landbúnaði nauðsyn-
legast: góður markaður fyrir afurðir sínar
við sjávarsiðuna, og að efla iðnað, sem byggi
á landbúnaðarafurðum sem hráefni.
vatnsaflsstöðvar, á Hornbjargi og Gelti nægjan-
legar til upphitunar og heimilishalds og einnig
til lýsingar í vitanum.
Þá hefir mikil breyting orðið á vitabygg-
ingunum sjálfum. Hvert timabil ber merki sins
ákveðna byggingarlags, en stöðug þróun liefir
átl sér stað, þannig, að nú vitum við hvað
ber að varast og hvað hentar bezt okkar
liörðu veðráttu.
Landsvitarnir, þ. e. þeir vitar, sem ríkið
rekur nú að öllu leyti, eru nú 111, en auk þess
er fjöldi hafna- og innsiglingavita, sem byggðir
hafa verið á vegum vitamálastjórnarinnar, en
reknir á kostnað viðkomandi bæjar- eða sveit-
arfélags. Þá er ógetið fjölda sjómerkja, sem vita-
málastjórnin hefir sett upp og annast rekstur á,
auk annara verkefna, sem henni hafa verið falin
og skyld mega teljast, svo sem sjómælingar, sjó-
kortagerð og leiðbeiningar til sjófarenda.
Þótt ljóshringurinn um landið liafi lokast
og margt hafi unnist á undanförnum árum,
er enn það mikið ógert til öryggis siglinga
við liinar löngu strendur fslands, að um
erfiðleika á sölu íslenzkra landbúnaðarafurða.
Nokkrum útflutningi hefur verið haldið uppi,
en yfirleitt með mjög háum fjárstyrk (niður-
greiðslum), og getur landbúnaðurinn með
engu móti byggt tilveru sína á svo óöruggri
aðstöðu til frambúðar. Hér verður affara-
sælast að nýta betur innlendan markað, og
öllum er ljóst, að hægt væri að selja innan-
lands t. d. miklu meira magn dilkakjöts, ef
verðið væri dálitið lægra. — Hygg ég, að far-
sælla væri, að nota það fé, sem nú er varið
til að greiða niður kjöt til útflutnings, lieldur
til áð lækka kjötverðið fyrir hinn innlenda
markað. Auk þess þarf að aulca framleiðslu
hverskyns neizluvara, sem byggir á landbún-
aðarvörum sem hráefni. Hér þurfa landbúnað-
ur og iðnaður að starfa saman.
Og hinar .fjölmennu stéttir iðnaðarfólks við
sjávarsíðuna eru, svo sem að líkum lætur,
helstu kaupendur afurða landhúnaðarins. Sé
afkoma iðnaðarins góð, nýtur landbúnaðurinn
ákjósanlegs öryggis um sinn hag.
Þeim, sem stjórna málum þjóðarinnar, má
því vera Ijóst, að með þvi að styðja málstað
iðnaðarins, eru þeir um • leið að tryggja að-
stöðu og framtið landbúnaðarins. Vonancli er,
að skilningur á þessari augljósu staðreyncl
megi vaxa og vara á komandi tímum.
Það hœfasta heldur velli.
Svo sem að likum lætur, eru hin nýju viðhorf
í efnahagsmálum íslendinga almennt umræðu-
efni manna á meðal, og sýnist þar sitt hverjum,
sem telja má eðlilegt. Einnig ég hefi leitast
við að mynda mér heillega skoðun á þvi við-
horfi, sem almennt muni skapast við fram-
kvæmd hinnar nýsettu efnahagsmálalöggjafar,
og er sú niðurstaða í sem fæstum orðum þessi:
Hver sú starfsemi í búi þjóðarinnar, hvort
sem um er að ræða sveitabúskap, iðnrekstur,
ófyrirsjáanlegan tíma munu næg verkefni
bíða úrlausnar .
Ný og þýðingarmikil siglingatæki hafa kom-
ið fram, sem auðvelda sjófarendum siglingu
í dimmum og vondum veðrum, en samt eru
og verða leiðarljósin það sem bezt verður
treyst.
Reynt er af fremsta megni að fylgjast með
þeim nýjungum, sem líklegar mega teljast að
auki óryggi sjómanna og notfæra sér reynslu
annara eftir þvi sem tækifæri og fé leyfa.
Má vænta að mikilla framfara sé skammt að
bíða. Öryggið er þýðingarmesti þáttur vita-
þjónustunnar og á þeim kröfum, sem til þess
eru gerðar, má aldrei slaka.
Ég get ekki sagt svo frá starfrækslu vita
landsins að ég minnist ekki vitavarðanna, sem
við erfiðar aðstæður hafa rækt sín trúnaðar-
störf af stakri samvizkusemi og árvekni, og
á engan liátt lilíft sér eða sparað krafta til
að tryggja öryggi skipa og sjófarenda við
strendur íslands.
Aðalsteinn Júliusson.
útgerð, verzlun eða annað, sem undanfarna
tíma liefur verið staðið að af atorku, fram-
sýni og um fram allt virðingu fyrir vinnunni
og árangri hennar, mun er frá líður fá enn
aukin skilyrði til áframhaldandi heillavænlegr-
ar þróunar. Forsenda þessa er þó að sjálf-
sögðu sú, að framkvæmd hinna nýju laga-
setninga verði mótuð af velvilja og góðum
•skilningi, með raunverulegt jafnrétti atvinnu-
veganna að leiðarljósi.
En j)ar sem hinir ofangreindu eiginleikar
eru ekki fyrir hendi, og umfram allt þar sein
ráðamenn og trúnaðarmenn við hverskonar
atvinnustarfsemi hafa hliðrað sér lijá að taka
ærlega til liendi, og gefa þar með samstarfs-
fólki almennt gott fordæmi, i þeim tilfellum
(því miður of mörgum hjá okkur), mun liin
nýja efnahagsmálalöggjöf ekki gera reiknings-
skil við slóðaskap og sýndarmennsku æskileg,
heldur felur löggjöfin í sér afdráttarlausa kröfu
um þau reikningsskil.
Og verði þeirri sjálfsögðu og eðlilegu kröfu
fullnægt, er ástæðulaust að bera kvíðboga
fyrir framtíð íslenzku þjóðarinnar.
Magnús Yíglundsson.
Úr gömlum Vísisblöðum
Friðrilc sjöundi.
Vísir minn góður.
Einhver spakur kaupandi þinn hefur upp-
lýst oss um það á þínum pappir að enn væri
verið að nota hér á landi hjónavígslubréf und-
irskrifuð af Friðrik konungi sjöunda, hvers
sál guð hafði. Þetta er með öllu ómögulegt, því
að öll konungleg leyfisbréf, sem fást keypt hjá
hinum og þessum embættismönnum eru aldrei
af konungi undirskrifuð heldur skrifar einhver
ráðlierra undir þau í nafni konungs, eða þá
einhverjir landritarar í umboði ráðherrans.
Hitt gæti verið að hausinn á leyfisbréfinu (þ.
e. Vér Friðrik af guðs náð o. s. frv.) geymi
i sér nafn Friðriks 7., en varla trúi ég þvi að
landstjórnin brúki enn í það svo hásálug eyðu-
blöð undir konungsleyfi.
Virðingarfyllst,
Iíristján 4.
(Sunnud. 25. júni 1911).
Auglýsing.
Enginn vill að elskan dvini,
allir kjósa að gullið skini
á tengdum mundum svanna og sveins.
„Hringina kauptu“ hún hvislar vini,
„hjá honum Birni Árnasyni,
„það gerir þá lield ég enginn eins;
„nöfnin okkar nett hann grefur
„ég. nokkra lief séð er gert hann hefur
„og likuðu svo lista vel.
„Það skal vera það er gaman
„þangað strax við göngum saman,
„sporin ei ég á mig tel.
(Sunnudagur 15. okt. 1911)
68
VÍSIR 50 ÁRA
Afmælisblað VÍSIS