Vísir - 14.12.1960, Qupperneq 106

um fræðslumál, framkvæmdastjóri fræðsluráðs
og námsstjóri barnaskóla Reykjavikur.
Haustið 1950 var ráðinn námsstjóri fyrir
gagnfræðastigið i Reykjavík skv. tillögu
fræðsluráðs og að fengnu samþykki mennta-
málaráðuneytis. Hefur hann yfirumsjón með
störfum gagnfræðaskólanna, námsefni og próf-
um.
Fræðsluskrifstofa Reykjavíkur er aðsetur
fræðsluráðs, fræðslustjóra og námsstjóra.
Hún annast sameiginleg málefni skólanna,
liefur eftirlit með framkvæmdum og er fundar-
staður fræðsluráðs.
Á timamótum er oft liorft um öxl og spurt:
Hvað hefur áunnizt? Hefur verið stefnt i rétta
att? Slíku er oft erfitt að svara, ekki sízt þegar
um er að ræða jafn fjölþætt og viðamikið
starf og það, sem framlcvæmt er i skólum
Reykjavíkurbæjar. En þar stunda 12000 börn
og ungmenni nám.
Allt skólastarf er þannig, að beinn árangur
af því er lítt mælanlegur, próf og einkunnir
gefa furðu litlar upplýsingar um framfarir
nemenda. Mat einstaklinga á skólastarfinu
cr einnig mjög misjafnt, og menn greinir á
um, hvert eigi að vera höfuðmarkmið þess.
Ég hygg þó, að ailir muni vcra sammála um,
að almenn menntun sé óhjákvæmilegt skilyrði
])ess, að menn séu liæfir til að búa og njóta sín
í nútímaþjóðfélagi. Fjöíbreytni i atvinnulífi og
tæknileg þróun á flestum sviðum atvinnulífsins
krefst sérmenntunar til æ fleiri starfa. Margs
konar vélar og tæki eru vandmeðfarin, og
góð afköst byggjast á sérþekkingu þeirra,
sem með þau fara. Flestar þjóðir heims skilja
þctta þýðingarmikla atriði og leggja kapp á
að gera barna- og unglingaskólana sem bezt
ur garði, hvað snertir byggingar og kennslu-
tæki, auka menntun kennara, bæta launakjör
þcirra og lengja fræðsluskylduna. Þessum þjóð-
uin er ljóst, að sá einstaklingur, sem fer á
mis við almenna uppfræðslu, getur orðið svo
illa settur gagnvart atvinnu og lífsmöguleikum,
að jafna megi við örorku.
Þau störf, sem vinna má án uppfræðslu eða
sérþekkingar, eru orðin næsta fá. Hin vaxandi
kynslóð virðist skilja þetta i æ rikara mæli.
Unglingar, sem vegna stefnuleysis á erfiðu
aldurstímabili liætta námi sinu, koma aftur
eftir 1 eða 2 ár og vilja byrja á nýjan leik,
vegna þess að þau störf, sem þeir ætla að
stunda, eða þeir sérskólar, sem þeir ætla að
sækja, krefjast ákveðinnar þekkingar í ýmsum
greinum, svo sem tungumálum, stærðfræði
o. fl. Hvers konar verknám er eftirsótt, og
vaxandi aðsókn er að gagnfræðaskólum að
loknu skyldunámi. Ég liygg, að rétt hafi verið
stefnt með lengingu fræðsluskyldunnar, auknu
verknámi og fjölbreytni í slcólastarfinu.
Skólakerfið og framkvæmd fræðslulaganna
eru að visu oft gagnrýnd, en hvers virði er
það, sem aldrei er gagnrýnt? Hinu má þó
aldrei gleyma, að árangur skólastarfs, náms
og uppeldis byggist ekki fyrst og fremst á
skólakerfum og námsskrá, skólahúsum eða
kennslutækjum. Rókmenntaleg verðmæti hafa
skapazt í hreysum, dýrmæt listaverk mótazt
i skuggahverfum. Þar er það smiðurinn og
efniviðurinn, sem mcstu ráða um árangur
starfsins. í skólunum eru það kennarinn og
nemandinn, ef til vill er kennarinn þýðingar-
mesti aðilinn. Persónuleiki hans og lifsvið-
liorf, áhugi hans ög starfsvilji endurspeglast
í nemendum hans. Áhrifa hans gætir langt
út fyrir skólaveggina, út í lífið, inn á heimilin.
Það hlýtur að vera ósk og áhugamál foreldra
að fá börnum sínum sem beztan kennara.
Góð menntun kennara, góð lífskjör þeim til
handa, góð og starfsglöð kennarastétt, allt
þetta á að vera eitt af þýðingarmestu stefnu-
málum okkar.

VIÐ HÖFUM SKONA R
RLLR FJÖLSKYLDUNA
GLÆSILEGT ÚRVAL
AF HVERSKONAR
SKÖFATNAÐI:
KVENSKÓR
KARLMANNASKÓR
BARNASKÓ'R
»
LARUS G. LUÐVIKSSON
SKÓVERZLUN
Islenzk blaðamennska
í 50 ár.
Framhald af bls. 99-
um að ræða meiri samstöðu i sjálfstæðis-
málinu en verið hafði lijá blöðunum áður.
Blaðamannafélagið var endurreist árið 1922,
og voru meðlimir þess ekki nema átta þá,
nfl. ritstjórarnir Jakob Möller, Ólafur Friðriks-
son, Tryggvi Þórhallsson og Þorsteinn Gíslason
og blaðamennirnir Baldur Sveinsson, Erl.
Erlendsson, Jón Björnsson og Skúli Skúlason.
Síðan bættust fleiri við. En upp úr 1930 varð
hlé á starfsemi félagsins, unz það var endur-
reist haustið 1934 en lítið varð úr starfi þá.
Haustið 1937 var félagið endurreist í fjórða
sinn og annaðist þá um heimsókn danskra
blaðamanna. Loks var hafist handa á ný þ.
9.júní 1942 og hefur það starfað slyðrulaust
síðan og látið ýms mál til sín taka, svo sem
stofnun Menningarsjóðs Blaðamannafélagsins.
Félagið hefur einnig tekið þátt i samstarfi
norrænna blaðamanna og er aðili að samtökum
þeirra. Á siðari árum hefur félagið og látið
til sín taka um kjarabætur blaðamanna, þó
að blaðaeigendur hafi verið meðlimir þess.
Nú munu meðlimir félagsins vera kringum
80, eða tífalt fleiri en þeir voru þegar félagið
var endurstofnað i fyrsta sinn fyrir 38 árum.
Þær tölur gefa nokkra vísbendingu um vöxt
blaðaútgáfunnar á íslandi. Fastir starfsmenn
við hin fyrstu dagblöð hér voru aðeins 2—3,
en nú munu flest dagblöðin hafa 10—15 starfs-
menn á ritstjórn og í lausavinnu.
BLAÐAMENN FYRR OG NÚ.
í tíð vikublaðanna var sjaldnast nema rit-
stjórinn einn, sem safnaði efni í blað sitt. Og
meðan blaðamennirnir voru aðeins 1—2 á
hverju dagblaði gat ekki verið um þá verka-
skiptingu að ræða, sem nauðsynleg var. Blaða-
maðurinn varð að skrifa um þá hluti, sem hann
ekki hafði hundsvit á, enda þoldu mörg þau
skrif ekki stranga gagnrýni. Sami maðurinn
varð t. d. að skrifa um málverkasýningu, hljóm-
leika og knattspyrnu sama daginn. Að jafnaði
var það ritstjórinn sem skrifaði um stjórn-
málin.
Vilhjálmur Finsen braut upp á ýmsu nýju
er hann byrjaði Morgunblaðið. Hann hafði
stundað blaðamennsku erlendis en var eigin-
lega frábitinn stjórnmálum. Fréttaöflunin var
hans æðsta boð, og að fréttirnar væru sem
nýjastar. Hinsvegar var honum heldur ósýnt
um að skrifa fallegt mál, eins og mörgum
blaðamönnum siðar. Hann þoldi engan seina-
gang, allt varð að gerast „fljótt, í snatri og
undireins“. Málfari blaðamanna hefur hnignað
á siðustu 50 árum og íslenzkum blaðamönnum
er legið á hálsi fyrir vankunnáttu og illa með-
ferð móðurmálsins, og er það á rökum byggt.
En þeir hafa þá afsökun að þeir verða að
flýta sér meira en stofuspekingurinn sem situr
í næði við að skrifa skammarklausu um málið
á blöðunum. Vissulega mætti bæta nokkuð úr
þessu með þvi að krefjast betri móðurmáls-
kunnáttu af þeim, sem ganga í þjónustu blað-
anna. En ég býst við að þeir séu ekki nema
fáir, sem geta skrifað grein i flýti án þess að
það komi að einliverju leyti niður á stil og
orðfæri.
Tvo menn man ég vandvirkasta af dagblaða-
mönnum á islenzkt mál, en það voru þeir
Páll Steingrímsson og Baldur Sveinsson. Og
enga menn hef ég þekkt vandvirkari við próf-
arkalestur en þá, enda gat varla heitið að
prentvilla sæist í blaðinu um þeirra daga.
Prentvillur þykja nú plága í íslenzkum blöðum
og koma sér stundum illa, en þó eru þær vart
meiri en i norðurlandablöðunum. — flýtirinn
lætur sig livergi án vitnisburðar.
Á einni tegund blaðamanna virðist vera hörg-
ull hér á landi — gamansömum mönnum.
Það er þvi miður sjaldgæft að sjá grein, sem
liægt er að hlæja að, líkt og að Ingimundi í
Ingólfi i gamla daga. Okkur hættir til þess að
láta of mikinn skammt af græsku fylgja gamn-
inu, en það er íslenzkt lundareinkenni.
106
VlSIR 50 ÁRA
Afmælisblað VÍSIS