Tímarit íslenzkra samvinnufélaga - 01.10.1923, Blaðsíða 76

122
Tímarit íslenskra samvinnufélaga.
sem samvinnan er orðin eins heilbrigð og þarna er, er
eðlilegt, að annað félagslíf fari þar eftir.
það ef lítill vafi á því, að fátt hefir haft skaðlegri
afleiðingar fyrir íslenska bændur, en hvað þeir hafa verið
csamtaka um sín eigin áhugamál. Margskonar kænsku-
brögð, sem einstakir bændur hafa leyft sér að nota í eigin-
hagsmunaskyni, hafa oft eyðilagt gott málefni. Væri auð-
velt að benda á dæmi, ef með þyrfti.
það er ekki nein tilviljun, þó að tveir þingeyskir bænd-
ur yrðu fyrstir af stéttarbræðrum sínum til að komast í
ráðherraembætti. það eru fullar líkur til, að það hafi ver-
ið heppilegt, vegna þess, að útlit er fyrir, að þingeyingar
hafi hitt réttari leið en aðrir, til þess að sameina þá stétt
þjóðfélagsins, sem um langt skeið hefir staðið dreifð eða
ósamtaka.
Á blómaöld landsins var bændastaðan talin virðuleg-
asta staðan í þjóðfélaginu. Síðan hefir þetta breyst, önn-
ur störf hafa komið, sem þykja virðulegri og hægari til
fanga. Flestir embættismenn, kaupmenn og sjómenn geta
rakið ætt sína til bændanna, og á hverju ári bætist r þann
hóp, úr bændaliði. Margir af þessum mönnum hafa verið
landinu til hins mesta gagns og sóma. En bændurnir sjálfir
hafa dregist aftur úr. Margir þeirra hafa verið staðbundn-
ir, fáu kynst, nema hinni daglegu vinnu, en notið lítillar
fræðslu. þess vegna hafa þeir átt svo erfitt með að átta
sig á öllum breytingum, og umbæturnar hafa oft orðið í
molum. Eigi að síður er það víst, að margir bændur reka
búskapinn af þekkingu og eftir kröfum tímans, og munu
þeir finnast í flestum sveitum landsins; en þeir eru ekki
nógu margir til þess, að allir geti notið sín sem heild.
Bændastaðan er erfið og vandasöm, þessvegna ríður svo
mikið á, að sem allra flestir hafi víðtæka þekkingu. Bænda-
efnin þurfa alment að vera betur undir hana búin en ver-
ið hefir.
þótt varla sé hægt að segja, að langt sé á milli bygða
Norður- og Suðurlands, mun engum blandast hugur um,
sem þekkir til á báðum stöðum, að skilyrði eru talsvert ólík