Tímarit íslenzkra samvinnufélaga - 01.10.1923, Page 88

134 Tímarit íslenskra samvinnufélaga.
háum í hlaðið fram, svo minna gætir bursta og bæjarþilja.
Annars eru bæir stórir og rúmgóðir, en mjög óreglulega
bygðir og ólíkir hver öðrum, miklu minni fastur stíll en
norðanlands. Baðstofan sjálf, setustofa og svefnstofa fólks-
ins, er næstum undantekningarlaust á efri hæð, en undir
henni eldhús, gestastofan og geymsla. pessum einkennilega
sið, að búa á efri hæð húsanna, er einnig haldið í nýjum
steinhúsum, án þess ókunnugur skilji ástæðuna, því hitt
virðist þægilegra, að búa á stofuhæðinni.
þrjú höfuðból. Hvar sem eg fór, var mér tekið
með hinni mestu risnu. Víða hitti eg stórmerk höfuðból og
hölda, er höfuðbólum sæmdu. En rúmið leyfir ekki að getið
sé margra slíkra merkisstaða og manna. þó vil eg geta
þriggja slíkra staða, er almenna þýðingu hafa fyrir Hérað.
Hallormsstaðir standa við Löginn, lygnan og
breiðan sem fjörð, fagui'lega í skógarrjóðri. þar er höfuð-
ból íslensks gróðurs, enda hátíðastaður mestur og skemti-
staður þar eystra. Hvergi sést betur en hér, hvað íslensk
náttúra getur framleitt, ef hún er einráð, og hvergi sést
betur skaðsemi þúsund ára ránbúskapar. Skógurinn — og
auðnin — tala sínu þögla máli. Hlíðin, innan við Hallorms-
stað, er einhver ljótasta hlíð í bygðum, sundurrifin af gilj-
um, örfoka móberg og móhella. f lægðum sést þó kjarr og
á einum stað er bali með stórtjám — gildum eins og mitti
manns. Hér hefir eflaust áður skógur skýlt jarðvegi, og
jarðvegurinn horfið með skóginum. Og sjálfur Hallorms-
staðaskógur hefir verið á sömu leið. Hann ber þess menj-
ar, að dómi skógfræðinga, að um margra áratuga skeið
hefir þar enginn nýgræðingur vaxið upp. J>ar skiftast á
100 ára gamlar risabjarkir — á íslenska vísu — og ungt og
ómerkilegt smákjarr. þar er aðeins elli og æska, vantar
trén á besta þroskaaldri, sem gefa skógunum í þingeyjar-
sýslu mestan svip.
pessa áratugi, sem enginn óx skógurinn á Hallorms-
stað, bjó þar gegn fjárbóndi, sem lét fleiri hundruð sauði
ganga sjálfala í skóginum vetur hvern. Eflaust hefir það
verið skógur, líkur miklu trjánum á Hallormsstað, sem