Andvari - 01.01.1976, Page 31

ANDVARI
SIGURÐUR NORDAL
29
væri stefnt beint á tilgang hennar og síður hætt við, að hun kæmist a
glapstigu. Hlutverk þessarar deildar væri það, sem ver bæði getum og
erunr skyldir til að gera: að rannsaka mál, bókmenntir, menningu og
sögu íslendinga fyrr og síðar.1) Þessa deild mætti efla stórurn rneð litlum
kostnaði, ef kvaddir væri þar til aukakennara fræðimenn úr hop starfs-
rnanna höfuðstaðarins (skjalaverðir, bókaverðir, þjoðmenjavörður), sem
leiðbeindu stúdentum og almenningi hver í sínurn serfræðum. Þetta myndi
vera ávinningur hæði fyrir sjálfa þá og háskólann. Það er margathugað, að
hverjum vísindamanni er það hollt í starfi sínu að hafa einhverja kennslu
á hendi. Með því móti fer hann víðar yfir í fræðum sínum en ella myndi,
heldur við og eykur almenna menntun sína, sér betur, hvar rnest er þöif
á nýjum rannsóknum, og gleymir síður sambandi visinda og mennta. Oss
hefur ekki skort fræðimenn, en þeir hafa einangrazt hver i smu horni,
ekki hugsað um yfirlit og samhengi, af því að þeir höfðu enga lærisveina,
sem gæti kennt þeim, hvar skórinn kreppti. Þess vegna eigum ver enga
sögu íslands né íslenzkra bókmennta, enga víðsýn yfir menningu vora og
samanburð við menningu annarra þjóða. hræðadeild, sem fengi að staifa
samfleytt í nokkura áratugi, myndi fremur ráða bot a þessu en rnargir
vísindastyrkir. Hún rnyndi korna skipulagi á íslenzka starfsemi 1 þeirn
efnum og geta gefið stjórn og þingi ráð, sem yrði heilladrjúg bæði til
framkvæmda og sparnaðar. Efast t. d. nokkur maður um, að heppilegii
ráðstafanir hefði rnátt gera um íslenzku orðabókina og 1000 ara minningar-
rit alþingis, ef þingið hefði þar frá upphafi kært sig um að hafa fræði-
menn í ráðum? Það sé fjarri mér að telja það fé eftir, sem lagt er hér til
vísinda og lista af nokkuru tæi. Verstu úlfaldar fjárlaganna hafa aldrei verið
í þeim flokki. En þó má benda á það, að íslendingar væri orðnir misvitiir,
ef þeir reisa leikhús og myndasöfn í Reykjavik með ærnum tilkostnaði og
klekja út málurum og myndhöggvurum tugum saman, en reyna að leggja
1 rustir bókmenntir og söguvísindi, þær greinir, sem þeir hafa jafnan staðið
framarlega í, og um eitt skeið fremstir, enda koma einar alþýðu manna í
sveitum að notum. Ég get ekki annað en öfundað þann sagnfræðing fram-
-Æskilegt væri að sjálfsögðu, að íslenzk náttúruvísindi ætti lika athvarif við haskolann. En
^ður en vér færum út kvíarnar, verður að sjá því nokkurn veginn borgið, sem fyrir er.