Andvari - 01.01.1976, Síða 54

52
FINNBOGI GUÐMUNDSSON
ANDVARI
Sigurður ílutti útvarpserindi um Bjarna Thorarensen á 150 ára
afmæli hans 30. desember 1936, og var það birt í Skírni árið eftir. Þar
segir svo á einum stað: ,,I beztu kvæðum Bjarna má finna flest eða allt
það, sem lyftir skáldskap á hæsta stig, djúpan og spaklegan skilning
einstaklinga og mannlífs, auð mynda og líkinga, hreina ljóðræna fegurð,
fullkomið orðaval og stíl. Enginn vafi er á því, að þau munu verða því
meira metin sem þjóðin öðlast betri skilning á skáldlegri list. Þau mundu
verja rúm sitt í heimsbókmenntunum, ef þau væru ort á tungu stór-
þjóðar.“
En Sigurður lýkur erindinu með þessum orðum: ,,Þess vegna skul-
um vér hvorki ámæla Bjarna fyrir vanrækslu gáfna sinna né örlögunum
fyrir hlutskipti hans í lífinu. Vér vitum, hvað vér höfurn hreppt, en
aldrei, hverju vér höfum sleppt. Verk hans munu standa í íslenzkum
bókmenntum fá og stór eins og hnúfur hinna hvítu jökla, sem honum
voru svo hugstæðar. Og minning mannsins, sem skildi örlög hinnar ís-
lenzku þjóðar á liðnum öldum dýpri skilningi en nokkurt annað skáld,
mun sjálf standa sem eitt hið stórfelldasta tákn þeirra örlaga. Einmitt í
sögu og menningu Islendinga á liðnum öldum verður jafnan torvelt að
skera úr því, hvort sérstæðustu afrekin hafa verið unnin þrátt fyrir erfið-
leikana eða vegna þeirra.“
Þegar Sigurður hafði sarnið hina merku ritgerð sína um Stephan
G. Stephansson framan við úrvalið úr Andvökum, er Mál og menning
gaf út 1939, segir hann svo m. a.: ,,Það er ef til vill ekki úr vegi að geta
þess að lokum, að ég sá aldrei Stephan G. Stephansson og kynntist hon-
um ekki persónulega, nema hvað örfá bréf fóru á milli okkar á efstu
árum hans. Þó að ég læsi nokkuð af kvæðum hans ungur, lærði ég seinna
að meta hann en nokkurt annað af höfuðskáldum vorum. Ég setti
lengi fyrir mig agnúana á forrni hans, sem ég sé enn enga ástæðu til að
draga fjöður yfir. Eftir að ég fór að sökkva mér ofan í að skilja hann,
gat það kornið yfir mig að finnast hann þreytandi gallalaus, að hann
hefði verið skemmtilegra viðfangsefni, ef ég í aðra röndina hefði fundið
einhverjar eyður í hæfileika hans, öfgar eða veilur í skapferli hans. Því
fer svo fjarri, að ég hafi haft neina löngun til þess að gylla hann, að ég
hef leitað dauðaleit að einhverjum höggstöðum á honum í bréfum hans,