Andvari

Árgangur

Andvari - 01.01.1976, Síða 102

Andvari - 01.01.1976, Síða 102
100 ARNÓR SIGURJÓNSSON ANDVjUU að við eigum fleiri bókmenntagreinar en íslendingasögur og íslendingaþætti: Forn- aldarsögur Norðurlanda, biskupa sögur, helgra manna sögur, konungasögur, ridd- arasögur. Kom citthvað af þessu í staðinn fyrir íslendingasögur og Islendingaþætti eftir 1030? Enginn þarf að efast urn það, að inn- leitt hefur verið með kristninni hér á landi að segja sögur heilagra manna, jafn- vel þýða þær, semja og rita. Það hélzt síðan svo lengi sem hér var katólsk kirkja ráðandi og jafnvel lcngur að nokkru. En alltaf hafa þær sögur þótt einhæfur rnatur einar sér. Og einhvern veginn virðist svo, að ekki hafi farið vel um Islendingasögur og íslendingaþætti á bekknum við hliðina á þeim, fyrst ekki eru slíkar bókmenntir til frá þcirn tíma, er heilagra manna sögur hljóta að hafa rutt sér fyrst til rúms. Is- lendingar virðast þá einmitt öðlast smekk fyrir Fornaldarsögur Norðurlanda, a. m. k. bendir margt til þess, að þá fyrst hafi verið byrjað að segja þær, er sannindi þeirra voru tekin að gleymast, svo að menn leyfðu sér að fara frjálslega með þær og sögðu þær þannig í veizlum á tíma, sem heilagra manna sögur voru sagðar í kirkjum. Af því er til ágæt lýsing frá árinu 1119, er 89 ár eru liðin frá því, að fundizt hafði efni í Islendingasögu. Þessi lýsing er frá brúðkaupi á Reykhól- urn þannig: „Frá því er nokkuð sagt ... hverir þar skemmtu eða hverju skemmt var. ... Idrólfur frá Skálmarnesi sagði sögu frá Idröngviði víkingi og frá Ólafi Liðsmannakonungi og haugbroti Þráins berserks og Hrómundi Gripssyni — og margar vísur mcð. En þessari sögu var skemmt Sverri konungi, og kallaði hann slíkar lygisögur skennntilegastar. . . . Þessa sögu hafði Hrólfur sjálfur saman setta. Ingimundur prestur sagði sögu Orms Barreyjarskálds og vísur rnargar og flokk góðan við enda sögunnar, er Ingi- rnundur hafði ortan, og hafa þó rnargir fróðir menn þessa sögu fyrir satt.“ — Frá því skal svo að lokurn sagt, að um síðir virðist hafa verið leitað sanninda fyrir sumum Fomaldarsögum, og var það þá helzti seint. Sögur um fyrstu biskupa Islands voru að efnismeðferð líkar íslend- ingasögum og íslendingaþáttum, en svo lítið var í tízku að safna efni til þeirra, að um fyrsta biskupinn Isleif er það eitt sagt í Kristnisögu, yfirlitssögu um fyrstu öld kristninnar hér á landi, að faðir hans sendi hann til nárns í Saxlandi, hver v'ar kona hans og börn þeirra, að hann var valinn af landsmönnum sínum til bisk- upsvígslu, var biskup í 24 vetur, kenndi mörgurn prestum og urðu tveir þeirra biskupar, og dó 80 árurn síðar en Ólafur hvarf Tryggvason. í öðru yfirliti um elztu kristni hér á landi, Hungurvöku, eru honum helgaðar finnn blaðsíður og nokkru fleira frá honum sagt. En frá Gissuri syni hans, sem efalaust var mikil- hæfastur og umsvifamestur allra biskupa á Þjóðveldisöld, er sagt þar á sex blað- síðum. Við andlát hans voru liðin 90 ár frá því, er síðast fannst efni í íslendinga- sögu. En þá vill svo til, að fyrst er tekið að rita biskupasögur sem rækileg samtíma- rit, og þá er einnig tekið að rita nýjar íslendingasögur, að mörgu mjög líkar og hinar fyrri, en eru þó aldrei nefndar sama nafni, enda eru þær að svo miklu leyti samtímasögur, að höfundar þeirra eru af sörnu kynslóð og þeirri, er efnið lögðu til þeirra, og er jafnvel vafalaust, að sumir rithöfundarnir koma við þær sögur. Miklu af þessum sögum var síðan safnað í eina heild og á þær litið sem eina bók eða jafnvel eina sögu og gefið nafnið Sturl- ungasaga. Konungasögur hafa þær sögur verið kallaðar, sem segja frá erlendum þjóð-
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164

x

Andvari

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.