Andvari - 01.01.1976, Page 150

148
ANDRÉS BJÖRNSSON
ANDVARI
ur. Þegar honum var brugðið um það, að
hann hefði verið í tugthúsinu, sagði hann:
„Það var ekki tugthús, heldur betrunar-
hús, en það er allt annað.“ Þá var það, að
hann orti vísu þessa:
„Fósturjörðin fríða má
fagna láni slíku,
aftur kominn Sölva að sjá
sunnan úr Ameríku."
Eftir heimkomuna flakkaði Sölvi sem
áður. Það dýrkeypta frelsi hélt hann fast
við alla stund, meðan líkamskraftar ent-
ust. Andrés segir, að „í æsku var hann
(Sölvi) fríður sýnum og tilkomumikill og
kunni margar íþróttir, til dæmis glímu
og handahlaup. Raddmaður var hann
hinn bezti og ágætur skrifari og laginn til
flestra verka.“
Þetta kemur heim við frásagnir þeirra,
sem sáu hann á elliárum. Sigurður Guð-
mundsson segir:
„Ég var 12 vetra, er ég sá Sölva síð-
ast. Man ég því vel, hversu hann var á
sig kominn, enda var hann einkennilcg-
ur sýnum, svo að unglingar hlutu að veita
honum athygli. Var hann orðinn sjötugur,
er hér var komið sögunni. Var hann þá
kengboginn, hafði sítt skegg og stóran
skalla. Ennið var hátt og hvelft, og hefði
hann verið hinn höfðinglegasti öldungur.
ef hann hefði eigi verið svo tötralega bú-
inn sem hann var og gengið beinn. Hann
bar jafnan byrði mikla á baki sér. Voru
það málverk hans og ritföng."
Andrés og Sigurður eru sammála um
það, að lygasögur Sölva og illt umtal hafi
orðið honum mestur fjötur um fót og
valdið því, að hann þótti víða enginn au-
fúsugestur. Þennan löst hans verður að
meta eftir aðstæðum. Vafalaust var hon-
urn oft misboðið í orðum og umgengni.
Segja þeir báðir sögur af því. Andrés segir:
„Oft kvartaði hann yfir því, að sér væri
engin kurteisi sýnd. Þannig var það, að
þegar stúlka nokkur færði Sölva einu
sinni mat og sagði: „Taktu við, Sölvi!"
Þá sagði hann: „Þú átt að segja, Gjörðu
svo vel,“ þá segi ég „takk“. En svona er
það, nú er lagður dúkur á borð fyrir hvern
dóna, en allir færa Sölva á Adamshlóð-
irnar.“
Sigurður Guðmundsson segir í sinni
grein:
„Ég minnist þess nú, að á heimili for-
aldra minna var kerling nokkur gömul
og í meira lagi lundill, er Sölvi var þar.
Kerling þessi var eigi svo mönnuð, að
hún kynni að sýna jafn tignum manni
og Sölva þá virðingu, er honum sómdi.
Hlífði hún honum hvergi og lét Sölva
kenna bituryrða sinna og geðvonzku sem
annað heimafólk. Stoðaði það lítt í þessu
efni, þótt hann fræddi kerlingu um mann-
kosti sína og ágæti. Kunni Sölvi illa
skömmum hennar og hnútuköstum og
þótti hún gerast furðu ósvífin afgömul
kerling og niðursetningurinn — kerling-
in var á sveit — er hún veittist að sér svo
merkum manni. Tók hann þá það ráð
að tala dönsku við kerlingu, svo að hún
mætti sjá kunnáttu hans. Eigi var ég þá
svo lærður orðinn, að ég vissi, hvort það
var danska, er hann talaði, en hann kvað
það svo vera. En þetta dugði ekki hót, og
espaðist kerling æ meira gegn Sölva, er
þau voru lengur saman, enda var eigi til
sparað að etja þeim saman. Kallaði hún
hann flæking og landeyðu, en hann kvað
hana vera jafn vitlausa og beljuna á básn-
<(
um.
Þó að almenningi þætti Sölvi starfa-
lítill, segir þó Andrés frá einu verki, sem
hann var fenginn til að vinna, en það var
að ryðja póstveginn yfir Vatnsskarð frá
Víðimýri og vestur á sýsluskil. Vann hann
einn að þessu verki og þótti furðu af-
kastamildll.