Almanak Ólafs S. Thorgeirssonar - 01.01.1914, Blaðsíða 38
2>S
ÓI.AFUR s. thorgeirsson:
RanglætiS, sem nú á sér staS, er sjaldnast einstak-
lingi aS kenna. Þeir eru ekki svo sérlega margir, sem
leika sér aó hafa þaS í frammi. ÞaS er mannfélags-
skipulagiS, sem er sálarlaust. Löggilt félag er mynd-
að. Fjöldi manns gerist hluthafar. Stjórnendur eru
kosnir. Forseti er kosinn af þeim eða úr hópi þeirra.
Eiga nú starfsmenn félagsins viS forsetann? A al-
menniugur viS hann ? Er hægt aS koma fram ábyrgS
á hendur honum? Nei, afar-erfitt. Setjum svo, aó
verkstjóri skipi vinnumanni aS nota vél, sem er
hættuleg og óhæf, og hann verSi fyrir meióslum.
Hann getur oftast nær engri ábyrgS fram komiS á
hendur verkstjóra, því dómstólarnir segja, aS þeir sé
báSir vinnumenn og sá,sem meiSir sig,fær engar skaóa-
bætur. Hverjum er um aS kenna ? SkipaSi stjórn-
arnefndin fyrir um notkan vélarinnar ? SíSur en svo.
Og enn síSur formaSur félagsins. Þess vegna fá eng-
ir skaóabætur.
Hér í þessu frjálsa landi er nú svo komiS, aS allir
eru hræddir um sig, hræddir viS eitthvert vald, sem
þeir eigi kunna aS nefna, einhvern mátt, sem þá og
þegar getur lagt þá undir. ISnaSurinn er eklci frjáls
eins og hann eitt sinn var. Menn eru ekki lengur
frjálsir aS fyrirtækjum sínum. Þeim sem lítinn höf-
uóstól hefir veitir erfiSara og erfiSara í samkcpninni
viS f járdólginn, Hvers vegna ? Af því landslögin
banna eigi hinum sterka aS murka lífiS úr þeim, sem
er minnimáttar. Hér þurfa lög til aS vernda þá, sem
eru aS verSa menn, en ekki hina, sem þegar eru orSn-
ir þaS. MiSstéttirnar hafa alls nægtir og líSnr vel. En
þaósem varhugaveróast er, er þetta, aSþær eru hætt-
ar að ckapa velmegan. Engin þjóS má eiga velmegan
sína undir fámennri valdsstétt. Velmegan landsins
má ekki liggja í höndum hinna fáu, sem hana hafa
eignast. Hún á aS spretta upp af hyggjuviti og metn-