Jörð - 01.06.1942, Page 127

liér á íslandi og það svo, að vér mættum þakka Guði á hnján-
um, ef oss verður ekki hrundið út í sama hreinsunareld og
fiestum öðrum þjóðum eða annan ekki helri. Auðvitað eig-
um vér til milcla og fagra samúð, íslendingar, innan vissra
talcmarlca. En floklcadrættirnir hérna! Og lcröfurnar fyrir
sjálfan sig heint og óbeint! Og rás unga fóllcsins frá fram-
leiðslu og öðru nytjastarfi í „Bretavinnuna“ (svo að „ástand-
ið“ sé elclci nefnt í þessu sambandi) ! Slcefjalitil sérliyggja,
sérdrægni, liefur leitt þjóð vora „upp á ofurhátt fjall“ og hoð-
ið lienni upp á að „falla fram og tilhiðja41 sig — en hverju
höfum vér svarað? Stjórnmálafloklcar, aðgæzla um nolclcurn
veginn sanngjarna slciptingu þjóðararðsins — jú, „það er allt
i lagi með það“, — á meðan þjóðfélaginu og sál mannsins er
eklci stofnað í voða með því. En voðinn hyrjar áður, en dauð-
inn er alveg yfirvofandi. Þetta byrjar að vísu lílct og hráður
sjúlcdómur, en það snýst upp í langvinn og litl lælcnandi veilc-
indi, ef elclci er að gert þegar i hinu fyrsta áhlaupi. Þegar það
verður algengt, að elclci sé sagt rílcjandi viðhorf, í þjóðfélag-
Jnu, að flolclcar, stéttir og einstaklingar láti það sitja í fyrir-
rúmi fyrir svo að segja öllu öðru að lcrafsa, lcrafsa — samúð-
arlausl — til sín----þá — er komið ástand, sem fæðir sjálf-
krafa af sér — einræðið — hreint og heint sem neyðarúrræði
til hjargar í bili. En hvers konar „hjörgun“ það er, þarf elcki
að fjölyrða um liér. í rauninni viljnm vér, Islendingar, hvor-
ngu þessu hlutskipti hlíta. En vér urðum snemma orðlagðir
tyrir tómlæti. Og elcki her á öðru, en að vér séum fullgóðir
floklcsmenn. Höfum vér elclci hugsunarlítið látið marka oss á
skynsemi og samvizku, æðri sem lægri, í viðhorfinu til stjórn-
málanna — látið smala oss livaðanæfa sem húsmala lil al-
mennings og draga oss í dillca stjórnmálabænda þeirra, er
Þykjast þess um komnir að líla á oss sem sauðfé — silt. Slílcur
er einmitt hinn rétti undirbúningur undir múgmennslcu ein-
ræðisins.
Xú eru mikil tímamót í stjórnarfarssögu vor íslendinga:
Samning og samþylclct fyrstu stjórnarskrárinnar i rílci voru
''lfrjálsu (í orði lcveðnu altjend). Og nú — einmitt nú er
úekifícri til að klelckja á floklcsræðinu og færa sig góðu skrefi