Eimreiðin - 01.01.1933, Blaðsíða 31

eimreiðin
VIÐ ÞJÓÐVEGINN
11
verið án. En við því verður ekki gert héðan af. Vér verðum
að sitja með það, sem vér höfum hlotið. Og vér verðum að
borga það eins og það kostaði.
að framtíðin sé hér umtalsefnið, og því ekki ætlunin
að rekja hin mörgu mein liðna tímans, þá kemur undir eins
L. . í hugann eitt dæmi þeirra, þegar leitað er að
liBna'tímans ^VÍ hva® ^ k’nnar a^mennu krePPu
og verðhrunsins, sem verst hefur leikið við-
skiftalíf þjóðarinnar á liðnum árum. Þetta dæmi er lána- og
skuldaverzlunin, eins og hún hefur tíðkast og tíðkast enn hér
á landi. Það væri fróðleg skýrsla, ef safnað væri gögnum
fyrir því, hve marga þetta óhæfa viðskiftafyrirkomulag hefur
Sert gjaldþrota síðan verzlunin fluttist á innlendar hendur og
við urðum stjórnfrjáls þjóð. Sjálft skuldaverzlunarfyrirkomu-
lagið á mikla sök á hinum gífurlegu gjaldþrotum síðustu ára,
sem svo mjög hafa komið niður á þjóðinni í heild. 30—40
þúsund króna skuld hjá eignalausum almúgamönnum er ekki
einsdæmi á skuldalistum hinna stóru gjaldþrotabúa, sem ný-
ie2a hafa verið »gerð upp« eða verið er að »gera upp« hér
°2 hvar um landið. Á þessar skuldir er sjaldan minst í opin-
berum umræðum um þessi mál. Þær eru auðvitað flestar
einskis virði og koma niður á bönkunum og þar með allri
bjóðinni. En í lánaverzlunarfyrirkomulaginu, sem lætur það
viðgangast, að hvert árið eftir annað velti upp á sig nýjum
°9 nýjum skuldum, tryggingalaust eða -lítið, eins og snjó-
böggull í bleytuhríð veltir upp á sig dyngjum af snjó, sem
síðan bráðnar og hverfur, liggur mikið af ógæfu okkar unga
bjóðfélags. Við gjaldþrota fyrirtæki eitt, sem nýlega hefur
verið »gert upp«, voru útistandandi verzlunarskuldir yfir eina
miljón króna. Aðeins lítið af þessum skuldum hefur náðst
eða mun nást inn. Þessar verzlunarskuldir voru ein orsökin
til þess, að fyrirtækið gat ekki staðið í skilum við bankana,
°9 auðvitað fengu bankarnir skellinn. Svipaða sögu er að
se9Ía af öðrum gjaldþrotum síðustu ára. Með þessa reynslu
að baki, er það dálítið kynlegt að sjá stungið upp á því
opinberlega, að nú eigi að hjálpa mönnum við í kreppunni
með eftirgjöf á skuldum. Tillögur í þá átt hafa sést í aðal-
blöðum flokkanna, og nefnd situr nú á rökstólum til að