Eimreiðin - 01.01.1933, Blaðsíða 45

EIMREIÐIN
UM VÉLVELDI
25
nýtingu, sem svo er risavaxin, að mannsaflsins gætir að engu.
Orkuna er hægt að mæla — hvort sem henni er breytt í
vmnu eða hita — með því nær óskeikulli nákvæmni, og engri
stóriðju verður haldið uppi, nema þeirri nákvæmni sé beitt.
Skeiki um útreikning á burðarmagni stáls, hrynur brú; mis-
reiknist útþensla á gastegund, springur borg í loft upp; sé
ekki aðgæslu gætt á efnafræðistofu-verksmiðju, fá menn eitur
ti! matar; fari vatnsrenáliskerfi stórborgar með öllu úr lagi,
er borgin í báli innan tíu mínútna. Félagslíf iðnaðarlanda á
með öðrum orðum alt sitt undir hinni vísindalegustu nákvæmni
^9 niælingum. En verð er ómælanlegt með öllu. Það er eng-
lnn fastur mælikvarði til í alheiminum, sem verð verði mælt
með. Króna er eins virði í dag og annað á morgun, en ein
hitaeining er eins í dag og hún verður eftir þúsund ár. Pund
kolum er ávalt pund, en krónuvirði af kolum breytist frá
de9i til dags. Menn eru sífelt að reyna að reikna dæmi, þar
Sem stærðarhugtökin eiga engan sameiginlegan mæli. Arang-
nrinn er öngþveiti tímans, svo sem leitast skal við að skýra.
^yrst er þá þess að minnast, að í verð-kerfi nútímans verður
auður aðeins framleiddur með því að efnt sé til skuldar..
Maður er því aðeins auðugur, að hann sé skuldhafi. Það er
sama hverju nafni auðurinn er nefndur, hann er ávalt skuld.
a sem á veðbréf, eignabréf fyrir skipi eða húsi, hlutabréf
®ða bankainneign, hefur aðeins í höndunum loforð eða líkur
Vnr því, að hann fái greiðslu á tilteknum eða ótilteknum
ima. Nú eru vörur framleiddar með það fyrir augum að selja
Pær og hafa af þeim gróða. Og gróði er, svo sem bent hefur
Ver>ð á, ávísun eða heimild til þess að innheimta skuld. En
nu Háttar svo um iðjuveldi nútímans, eins og Iítillega hefur
ver>ð drepið á áður, að vélar og verksmiðjur verða með vax-
ar>di hraða úreltar löngu áður en að því er komið, að skulda-
réfin fyrir þeim falli í gjalddaga. Þeim er fleygt á öskuhaug-
Inr>. en ný skuldabréf eru gefin út til þess að setja upp nýjar
ar- Framleiðslan greiðir nú rentu af tvennum skuldabréfum.
ærra og hærra rís fjall skuldanna. »Vér lánuðum til þess
a aræða, vér lánuðum aftur til þess að borga það, sem vér
0 uni að láni, og lánuðum svo enn til þess að geta grætt
SVo m’Hið, að vér gætum greitt það, sem vér höfðum þegar