Eimreiðin - 01.01.1933, Blaðsíða 107

ElMREIÐIN
SKÁLDSKAPUR OG ÁSTIR
87
Það er neyðaróp hins tízkubundna »yfirstéttar«manns, þeg-
ar S. E. hrópar nesjamenska, þótt alþýðumaður taki til máls.1)
^9 gaman er að því, að hann telur mig vera sjálfboðinn upp-
vakning lítilmenskunnar, sem flaðri upp á heldra fólkið fyr og
HJ1’ af því ég af tilviljun nota orðið >tigna konan* um konur
31 nöfðingjaaettum, sem tvö skáld hafa reynt að gera að fyrir-
^jyndum eftir sínum smekk. S. E. fellur svo óþægilega á sinni
ei9m hneykslunarhellu. Þar kemur fram í honum svo grímu-
*aus lýðskrumarinn, er vill kaupa sér á ódýran hátt vinsældir
alþýðunnar, sem hann þó fyrirlítur af öllu hjarta, með því að
•atast ekki þola, að nefndar séu >tignar« konur meðal yfir-
S1ettarinnar.
Annars er ef til vill rétt, að ég geri enn nokkra grein fyrir
^hoðun minni á þessum >tignu konum« ]óns Trausta og Guðm.
. ambans, þessari skoðun, sem virðist hafa hleypt mestri ilsku
1 ö. E. Báðir vilja þeir ]. Tr. og G. K. hefja sínar tignu kon-
“r ,UPP í æðra veldi, og báðir vilja láta það sama lyfta þeim:
ahnfavald kynhvatanna. Báðum bregst svo bogalistin sem mest
ma verða. ]ón Trausti notar ekki það eina >tígulega«, sem
Pioðsagan, er hann yrkir út af, leggur honum upp í hendur,
°9 verið gætu frambærileg rök fyrir efni sögunnar, og Kamb-
an hef ég nýskeð bent á. Þeir eru báðir með verkefni, sem
er ekki unt að leysa með þeirra aðferð. Þeirra »tignu konur«
eru ekki til fyrirmyndar af því, að rótin til framkomu þeirra
er okki þeirra mennilegustu og beztu hvatir, heldur frumstæð-
fr; ótamdar hvatir. Það er höfundanna sök en ekki mín, að
er er »tignin« á villigötum. Og nú nota ég tækifærið og
vara því, sem R. Kv. átelur mig fyrir, að andi greinar minn-
ar hafi borið það með sér, að ég gæfi í skyn, að hann sé
halda fram siðspillandi skoðunum. Ég vil nú segja þeim
gSeu prestum báðum, að ef 16 ára æskumanni er komið til
. . trúa þvf, að ástalífslýsingarnar í jómfrú Ragnheiði séu til
Vrirrnyndar, þá eru þéir að þrýsta æskunni út á hálan ís.
tslenzk skáld hafa skemt sér við það að fornu og nýju að
aPa tignar konur. Það hefur verið skáldunum til sóma, bók-
entunum gróði og fólkinu til gagns. Þau hafa sýnt þær í öll-
a? stéttum. Nú vill Kamban taka á öllu, sem hann á til, við
— royna sig á þessu hlutverki. Og það nýja, sem höf. skilur
>.8,) í)nnars gefur sjálft orðið nesjamenska efni til athugunar. S. E. lætur
um |' -na P® ómenningu, sem vissulega á sér oft stað í afskektum bygð-
leo’ y.s'.r ®ór í fordómum á því, sem nýtt er, og stafar af of fáþættu and-
Þess fl' En- t!1 er l!Ua önnur ómenning, er lysir sér í gleypigirni alls
hún' n^u er’ su ómenning, sem er svo fljót til allra umskifta, að
nien ^erUur s'ðlaus. Mundi það ekki eiga betur við hér á landi, eins og
cU. n'n?V °S högum þjóðarinnar er háttað, að kalla slíkt nesjamensku —
ur- aeltiarnarnes?