Eimreiðin - 01.01.1933, Page 70

50
ORKUGJAFAR OG ORKUVAKAR
EIMREIÐIN
á að nota ýms líffæri dýra til lækninga og til að hressa við
hrörnaða krafta gamalmenna.
Þessi trú hefur á síðustu áratugum fengið sívaxandi stuðn-
ing vísindanna, og sönn reynsla hefur fengist fyrir því, að í
ýmsum kirtlum og holdpörtum líkamans framleiðast efni, sem
nota má til lækninga og hressingar.
Úr skjaldkirtlinum, brisi, lifur, milta, eggjakerfum, eistum,,
heiladingul og aukanýrum dýranna (þó einkum nautgripa) eru
nú unnin hin dýrmætustu lyf og notuð óspart til lækningar
margvíslegra mannlegra meina og til yngingar í ellinni (sbr.
grein í »Iðunni« 1925: Vnging manna og dýra). Öllum þess-
um efnum er það sameiginlegt, að þau örva viss líffæri til
starfa, eru lífsvekjarar eða orkuvakar (hormón kallast þau
á vísindamáli).
A efnarannsóknarstofum er stöðugt starfað að því af lækn-
um og lyfjafræðingum að framleiða þessi lyf af hreinna og
betra tæi og miklar horfur á, að þau eigi eftir að verða enn
fullkomnari til lækninga og Iífshressingar en hingað til er orðið.
Það yrði oflangt mál að rekja það ítarlega, hve mikið við
megum þakka blessuðum dýrunum alla þá orku, sem þau
hafa fært oss í búið, en ekki má sleppa því að minnast alveg
sérstaklega þess dýrsins, sem ógleymanlegast verður í sögu
mannkynsins — og það er hesturinn. Það er fyrir þá sök,
að hann hefur framar öllum hinum dýrunum sameinað það
tvent að vera í lifanda lífi bæði orkugjafi og orkuvaki mann-
anna, og þar með hefur hann auðgað manninn öllum öðrum
dýrum fremur, bæði efnalega og andlega með orku sinni,
listagáfum, áræði og eldlegu fjöri.
Blessuð veri minning hestsins um aldir alda! Hann hefur
gegnum árþúsundir borið manninn á baki sér, svo að segja
flogið með hann yfir fjöll og firnindi, opnað honum útsýn og
víðsýni allrar veraldar, kynt honum heima og geyma, smitað
hann af fjöri sínu og þar með glatt hann og eflt krafta hans,
hann hefur borið hans byrðar og dregið hans plóg og vagna,
og hann hefur hjálpað honum til að nema lönd og bókstaf-
lega til að leggja undir sig heiminn.
Hesturinn hefur þannig, án alls efa, verið mesti orkugjafi
mannanna. En hann hefur verið meira. Hann hefur öllum