Árbók Háskóla Íslands - 02.02.1923, Síða 61

12-17. v.
SKÝRINGAR
51
getur verið, að hann hafi vikið frá skipun kvæðisins í þessu
atriði, en hitt er fult eins sennilegt, að hann hafi kunnað
vísurnar í annari röð en þær standa í K og H.
En hafa þessar vísur þá verið í Völuspá frá upphafi?
Miillenhoíí' taldi þær siðari viðbót, og því hefur allur þorri
skýrenda samsint siðan. Fyrri helmingur 17. v. er talinn
stæling siðara helmings 8. v., ekki sízt af því, að ritarar K
og H hafa þar báðir gert sömu vitleysuna (og þó án þess
nokkurt samband geti verið þar á milli). En það er einmitt
ekki ólíkt höfundi Völuspár að komast tvisvar eða oftar líkt
að orði. Á hinn bóginn væri það í meira lagi klaufalega aó
farið, ef 17—18. vísa væri ortar inn í á eftir 8. vísu, að iáta
þær skerast svo í odda við það sem á undan fer. Af efni
vísnanna verður heldur ekkert ráðið. Það er fullgilt, og að
sumu levti djúpsætt, eins og gjör mun sýnt. Sú aðfinsla
hefur komið fram, að það væri ekki samkvæmilegt 1. v.:
þar væri mannkynið megir Heimdallar, hér alt öðruvísi upp-
runnið (Finnur Jónsson, Völuspá 8, Wilken, Ordnung 475).
En til þess er því að svara, að í Rígsþulu sjálfri er mann-
kynið til áður en Heimdallur kemur til sögunnar og verður
æltfaðir (ekki skapari) nýrra kynslóða. — Um uppruna þess-
ara vísna getur í raun réttri enginn sagt neitt með vissu. En
sé þær settar á þann stað, sem bent er á hér að framan,
verður þeim fátt fundið til foráttu með rökum. Líklega hafa
þessar vísur um sköpun manna orðið til þess að draga að
sér visurnar um sköpun dverga, með því sem þeim fylgdi.
Og einmitt þegar dvergaþátturinn kom inn í kvæðið, hafa
þær getað fluzt frá sinum upphaflega stað.
at húsi. Bugge bugsar sér, að átt sé við húsið, sem Askr
og Embla áttu að búa í. En hver hefði ált að byggja það?
Gering stingur upp á að breyta í: at húmi (húm = haf),
Zs. f. d. Ph. XLIII, 132—33. — Aðrar skýringar og breyt-
ingatillögur einskis virði.
á landi, rekin á land. Svo virðist Snorri skilja: »Þá er þeir
gengu með sævarströndu, Bors synir, fundu þeir tré lvö«.
Bendir þá þessi vísa til íslands, þar sem ekki var um önn-
ur stór tré að ræða en rekatré.
Askr ok Embla. Askr er vafalaust viðarheitið, og verður
þá i nafni Emblu að vera fólgið nafn á öðru tré. Bugge
(Home of the Eddic Poems, xxvii) gat þess til, að Embla
væri < *Emla < *Elmla (stofninn: alm), en á þeirri skýr-
ingu eru mikil vandkvæði; b er að vísu bætt inn á milli m