Árbók Háskóla Íslands - 02.02.1923, Page 70

GO
VÖLUSPÁ
bætur fyrir Gullveigu), eða öll goðin skuli taka við fórnum
(o: Æsir og Vanir skuli gera bandalag og Vanir njóta sömu
dýrkunar sem Æsir). Þelta eru friðarsamningar, sem takast,
en ófriðurinn í 24. v. er í raun og veru á undan farinn:
I'leygði = bafði lleygt (Miillenboff). 2) Finnur Jónsson skýrir
afráð gjalda líkt Mullenhoíí, en gildi eiga = taka við bót-
um (o: fyrir usla þann, sem Gullveig hafði gert í riki Asa,
goð öll = Æsir). 3) Goðin ráðguðust um, hvort Æsir einir
skyldi bera skaðann (o: greiða bæturnar), eða goðin öll
skyldi gjalda vigsbæturnar (Björn M, Ólsen, Tímarit 1894,
35). í þessa skýringu vantar greinargerð fyrir uppruna Gull-
veigar: hverjum átti að gjalda vígsbætur? 4) DH þýða eða
= ok (smbr. 25. v.): hvort Æsir ætti að bíða tjón og öll
goðin að laka fórnir. Tjón Asa er í því fólgið, að þeir hætta
að vera einir blótgoð (smbr. skýringu Mullenhoffs). 5) Æsir
ráðgast um, hvernig styrjöld við Vani muni fara, því að
þeir ætla með her á hendur þeim (smbr. Yngl. sögu): hvort
þeir sjálfir muni lúta í lægra haldi (gjalda afráð) eða sættir
muni komast á (gildi = veizla, sem tákn bandalags). Boer.
6) Ernst A. Kock (Arkiv XXXV, 22—23) neilar alveg hinum
venjulega skilningi á Gullveigu, álítur liana hafa verið Ás-
ynju, sem Vanir hafi vegið. Nú ráðgast Æsir um, hvort þeir
eigi að hefna hennar (afráð = óráð) eða þiggja bætur (gildi).
Smbr. athugasemdir Finns Jónssonar við þessa skýringu,
Arkiv XXXVII, 316-17.
Þá skýringu, sem mér þykir sennilegust, mun ég setja
fram þar sem ég tala um þennan þátt í heild sinni (við
26. vísu).
24. vísa.
Af sáltum milli Asa og Vana verður ekki, og Æsir hefja
ófriðinn. Óðinn skýtur spjóti yfir óvinaherinn, til þess að
helga sér hann. Þegar Eirikur Svíakonungur á fjrrir höndum
orustu við Styrbjörn bróðurson sinn, gefsl hann Óðni til
sigurs sér. Litlu síðar sá hann mann mikinn með siðum
hetti, sá seldi honum reyrsprota í hönd, og bað hann skjóta
honum yfir lið Styrbjarnar og mæla svo: Óðinn á yður alla
(Fornmannasögur V, 250). Fyrir orustuna á Geirvör »skaut
Steinþórr spjóti at fornmn sið til heilla sér yfir flokk Snorra
— — — ok varð fyrir Már Hallvarðsson« (Eyrbyggja saga,
útgáfa Gerings, 161 — 62). Smbr. dgnskot (fyrstu skot í orustu):
jöfrar kvöddusk dynskotum (Glymdrápa, 4. v.).