Árbók Háskóla Íslands - 02.02.1923, Page 110

100
VÖLUSPÁ
talað er um í 8. vísu, og svei'ðgjöf Freys eittlivert fyrsta
glapspor goðanna, verður þessi afleiðing hennar í ragnarök-
um enn átakanlegri.
grjótbjörg gnata — himinn klojnar: samhliða viðureign
jötna og goða fer umturnun alli'ar náttúrunnar. Það er ein-
mitt einkenni Völuspár að leggja séi’staka rækt við að lýsa
þeim atbui’ðum skýrt og eðlilega; gnata = rekast á (smbr.
odda gnat, Höfuðlausn Egils), í landskjálfta og eldsumbrotum.
gífr rata, hi’ata, hrasa 1 þessum umbrotum fai’ast bæði
ti'öll og menn unnvörpum (þótl jörðin sé ekki alauð af
mannfólki fyr en eftir þá atbuiði, sem sagt er frá í 56. v.).
Sá skilningur finst mér einn eðlilegur. Björn M. ólsen áleit
(Arkiv XXX, 155), að hér væri lýst. framsókn jötnahersins
(gífr, tröllkonur, hafl um tröll yfirleitt), sem kæmist klak-
laust yfir allar torfærur. En lýsingin er áhrifameiri, og í
betra samræmi við heildina, ef fyrra skilningnum er haldið.
53. vísa.
Hlín er hér nafn Friggjar. Fyrri harmur hennar er vig
Baldurs (33. v.), annar harmur hennar fall Óðins.
bani Belja, sjá skýringar við síðustu vísu.
bjarlr at Surti: andstæðurnar eigast við.
angan, smbr. 22. v.; a. Friggjar er Óðinn.
55. vísa.
valdijr, hrædýr, úlfurinn.
Hveðrungr, talið í Þulum meðal jötnanafna, en virðist hér
og í Ynglingatali, þar sem Hel er kölluð Hveðrungs mær,
vera nafn Loka. Smbr. jötunn losnar, 47. v.
mund um, svo stendur í Ií, og hefur venjulega verið skilið
sem mund væri þágufall (= með hendi sinni), en um = of
(eins og stendur í Sn-E.) til uppfyllingar. Þó stinga DH
upp á að lesa mundum (þágufall ileirtölu), og nýlega hefur
E. A. Kock (Arkiv XXXVIII, 272—73) fært rök fyrir, að svo
eigi að standa. Víðarr tvihendir sverðið, eins og oft er að
orði kveðið i íslenzkum sögum.
Mullenhoff taldi þessa vísu síðari viðbót. Væri óþarft að
segja frá afdrifum úlfsins, þar sem orminum væri ekki gerð
sömu skil o. s. frv. Eru slíkar röksemdir varla svara verðar,
enda hefur þessi visa komist klaklaust gegnum nálarauga