Tímarit um uppeldi og menntamál - 01.01.1889, Side 91

91
þess að kaupa fyrir nauðsynjar sínár. Allt fyrir pað,
pótt milliliður viðskiptanna sje skeljar eða glertölur lrjá
líttsiðnðum pjóðnm. pá eru pað pó miklar framfarir, að
liafa tekið upp pessa hluti til að greiða ineð viðskiptin;
pað er mikill munur á að geta liaft eiuhvern millilið
er allar vörur má kaupa fyrir, eða hafa vöruskipti ein-
göngu. Af pessu ætti að gera skiljanlegt, hve ógurlega
lágt vjer stöndum, par sem vjer höfum ekki enn pá
stigið hin fyrstu spor, pau spor, sem suinar pjóðir, er
viltar eru kallaðar', hafa stígið í verzlun og viðskiptum;
vjer liöfum enn pá vöruskiptaverzlun, vjer liöfum enn
pá viðskiptin í fjötrum, af pví vjer höfum eklci ráð nje
vit lil pess að fá í hendur nóga peninga, pótt vjer höf-
um nóg af peningavirði í peirri vöru, sem sótt er eptir
á veraldarmarkaðinum. Og loksins höfum vjer skulda-
verzlun eins og skrælingjar, sem eru á lægsta stigi
menningarinnar; petta ætti að gera skiljaulegt í liverj-
um skóla og á hverju heimili, par sem börnum er kennt
og jafnframt, livernig viðskipti annara pjóða eru í sam-
anburði við petta. J>etta rná slcýra með ótal dæmum,
t. d. pegar börnin ætla að fá sjer ritföng sín að láni, en
vantar aura fyrir pau, pótt feður peirra hafi «lagt inn»
(ekki selt) vörur fyrir hundruð eða púsundir króna, en
liafa pó ekki svo marga aura í höndum, að pau geti
borgað ritföngin. Dæmin koma lijer sjálf, börnin preifa
á peim í daglegu lífi, svo að pau jafnvel særast inn-
vortis af pessu ástandi, eða pá álíta lánin sem sjálf-
skyldu af vananum frá feðrum peirra. Tilfinningin
fyrir að standa í skilum er hörmulega sljófguð víða
livar. |>að er eitt af aðalhlutverkum skólanna, að lag-
færa og leiðrjetta pessar röngu lingmyndir, sýna orsak-
ir peirra og benda á betri vegi. Um petta væri hægra
að rita í grein um reikningskennslu. Útskýra ætti hvert
sje hið bezta efni í peninga, hversvegna eigi megi hafa