Búfræðingurinn - 01.01.1942, Blaðsíða 69

BÚFRÆÐINGURINN
67
1. flokks hirðing var hjá 4 % af bændum
2. — — — — 23----------—
3. — — — — 50— — —
4. — — — — 23----------—
Þessar tvær athuganir voru alveg óháðar hvor annarri og því
ekki hægt að hera j)ær saman á neinn hátt, þar sem ekki er víst,
að sömu reglum hafi verið fylgt um flokkaskiptingu á báðum
stöðum. En þær virðast báðar benda í þá' ált, að hirðingu kúa-
mykju sé mjög ábótavant á þessum svæðum.
Ekki verður uin það sagt heldur, hversu víða eru lil áburðar-
hús, enda er jiað vafalaust mjög svo misjafnt eftir landshlutum
og héruðum. Höfundur athugaði þetta á Snæfellsnesi og í Dölum
1934. Reyndin var þá sú, að 12,8% af bændum höfðu haughús,
0,2% safngryfjur fyrir fjós og 5,7% bæjarforir. Sumarið 1930 lét
Búnaðarsamband Veslfjarða rannsaka jietta atriði á sambands-
svæðinu. Fundust þá haughús hjá 34% af bændum og safngryfjur
alis hjá 20%. Og á sambandssvæði Rúnaðarsambands Suðurlands
árið 1937 voru haughús lijá 32% af bændum og safngryfjur alls
hjá 77% af bændum.
Þessar tölur eru mjög ólikar, en þær sýna þó, að á Vesturlandi
eru þvaggryfjur við fjós miklu sjaldgæfari en haughús. Sennilega
er þetta öfugt á Suðurlandi. Þó verður ekki vitað um það með
vissu, sakir þess að allar safngryfjur eru þar taldar í einum fiokki,
hvort sem þær eru fyrir fjós eða bæi.
Þetta er eðlileg afleiðing af jieirri stefnu, sem haldið hefur
verið að bændum fram að síðustu árum og jafnvel að vissu leyti enn,
að gera sameiginlega geymslu fyrir saur og þvag áburðarins.
Samkvæmt jarðræktarlögunum frá 1930 eru haughús styrkt með
kr. 5.00, en safnforir með kr. 8.50 á hvern rúmmetra, miðað við
alsteyptar byggingar. Sakir jiess að haughúsin eru ávallt miklu
slærri byggingar en gryfjurnar, er hver rúmmetri í þeim fyrr-
nefndu yfirleitt ódýrari, og lætur sennilega nærri, að sá munur
sé hlutfallslega likur og mismunur i styrknum. En þá er eftir að
taka tillit til jiess, að þvaggryfjur eru mun nauðsynlegri álmrðar-
geymslur en haughús. Bæri einnig af þeirri ástæðu að styrkja þær
betur en haughúsin.
Þær tölur, sem að framan eru nefndar um köfnunarefnis-
tap úr búfjáráburði, eru að vísu allar danskar, en vafalaust
hafa þær einnig nokkurt gildi hér á landi. Samkvæmt þeim
má ætla, að við verulega góð skilyrði tapist ekki meira en
5—10 % af köfnunarefni áburðarins í geymslunni, en oftast
mun tapið vera 10—15%, þótt skilyrðin geti talizt góð, og
mjög oft þar yfir. Þungatap áburðarins er nokkru meira, en