Búfræðingurinn - 01.01.1942, Blaðsíða 76

74
B Ú F R Æ Ð I N G U R I N N
lilefni til. Hitt er annað mál, að hinn fasti búfjáráburður er
nokkru Iengur að leysast sundur en tilbúinn áburður. Leifar
hans finnast því í jarðveginum nokkur ár eftir, að hann er
borinn á, og hafa þá einnig nokkrar áhurðarverkanir. Búfjár-
áburður hefur því allmiklar eftirverkanir. Þetta á þó einnig
við um hvern annan áburð, sem er. Er nú talið, að eftirverk-
anir stafi aðallega frá rátum og öðritm jurtaleifum, sem við
uppskeru verða eftir í jarðveginum, en að nokkrum mun frá
óupplegstum áburðarlcifum og jarðvegsbætandi áhrifum
áburðarins. Þessar leifar leysast smám saman í sundur, og
samkvæmt dönskum tilraunum virðist sá forði vera étinn
upp eftir 6—10 ár. Uppskera áburðarlausra reita í tilraun-
um minnkar smám saman þetta árabil, en stendur svo að
mestu í slað, eftir að vissu lágmarki er náð eftir þennan tíma.
Samkvæmt nýjustu rannsóknum virðast eftirverkanir áburðar-
ins í jurtaleifum jarðvegsins (rótum og stöngulhlutum) vera all-
mikilvægar. Það hefur sem sé sýnt sig í tilraunum við Askov, að
ef álnirður er borinn í jarðveginn (sama, hvaða tegund), þá er
betra vegna framtiðarinnar að láta jurtir vaxa á landinu heldur
en ekki. Væru teknir tveir reitir og borið jafnt á ])á, annar látinn
ósáinn (,,hvíldur“), hinn notaður fyrir garðjurtir eða korn, þá
gaf síðarnefndi reiturinn meiri uppskeru árið eftir. Eftirverkanir
hans voru meiri. i ósána reitnum geymdust ]>vi áburðarefnin mjög
illa. Þau hafa leystst í sundur, sumpart gufað burtu, sumparl þveg-
izt úr jarðveginum, og meðal annars má benda á það, að»stækjan
liefur vafalaust að miklu leyti sýrzt i saltpéturssýru og hún þvegizt
úr með jarðvatninu. Jafnvel ])ar, sem enginn áburður var notaður,
virtist betra að hafa jurtagróður en að „hvila“ jarðveginn. Forði
næringarefna, sem finnst í rótum og öðrum jurtaleifum, virðist
því hafa hina mestu þýðingu fyrir uppskeruna næsta ár.
Tilraunir á danskri heiðajörð, sem er mjög magur sandjarð-
vegur, virðast einnig staðfesta það, að verkanir búfjáráburðar séu
aðeins fólgnar í magni hans af jurtanærandi efniun. Tilbúinn
áburður virðist og, samkvæmt ])essum dönsku tilraunum, hafa
jafnmikil áhrif á gerlalif jarðvegsins og búfjáráburður. Smáveru-
líf moktarinnar eykst mjög við alla ræktun, og virðast gerlar þeir,
er búfjáráburður flytur jarðveginum, ekki vera aðalatriði i ]>ví
sambandi.
Tilraunir Ræktunarfélags Norðurlands á Akureyri sýna,
að jarðvegur helzt í fullri rækt nieð tilbúnum áburði einum
saman í mörg ár og að jafnvel á óræktarlandi gefur hann góða
raun, þóll það hafi aldrei l'engið búfjáráburð. Sýnir það sig