Búfræðingurinn - 01.01.1944, Blaðsíða 42

40
BÚFRÆÐINGURINN
1) Sumur með köldum maí og júní geta veriS ágæt kornár (]>ó aö
meðalhitinn í maí sé rúmlega 4° og júní 8,8°), ef hitinn í júlí og ágúst
er um 11° og regnmagn eklti yfir 50—G0 mm á mánuði. Og ]>ó að mcðal-
hitinn fari niður í 10,4—10,6° þessa 2 mánuði, getur sumarið veriS gott
fyrir byggþroskun, einkum ef hitanum fyrri hluta septembermánaðar
svipar til hitans í ágúst, eins og oft á sér stað. A slíkum sumrum ]>rosk-
ast bygg við 1220—1260° liitamagn, en sprettutimi 125—180 dagar.
2) Sumur með 11,5—12,5° meðalhita og ]>ar yfir í júli og ágúst reynast
beztu kornárin. Jafnlvel þótt úrkoman sé 80—100 mm á mánuði, nær
bygg fullum þroska síðast í ágúst eða fyrstu daga septembcrinánaðar.
Aftur á móti nær hygg fyrr ]>roska með sama liita, ef úrkoman cr helm-
ingi minni báða þroskunarmánuði kornsins, en þetta er þó ]>ví há'ð, að
nægilega sneinma sé sáð (síðast í apríl eða fyrst í mai), cn það er ávallt
ineginskilyrði þess, að unnt sé að relta korurækt hér á landi.
3) Sumur með um 10° meðalliita i júli og ágúst, ]>ó að vorið sé hlýtt,
hafa eklti reynzt góð kornár, einkum el' jafnhliða fylgír lága hitanum í
júli og ágúst mikil úrkoma eða yfir 60—70 mm á mánuði. Sami meðal-
hiti yfir mjölsöfnunartíma kornsins með lililli úrkomu og frostlausu
tíðarfari hefur þó getað leitt bygg til góðrar þroskunar.
Hár hiti þýðingarmcstu mánuði sumarsins i'yrir kornþroskunina þolir
með sér mikla úrkomu, en lágur hiti ]>olir hana ekki gagnvart þvi aö
leiða kornið til sæmilegs þroska. Vorin eru þvi ekki eins mikilvæg og
hefði mátt ætla að óreyndu, því að reynslan hefur sannað, að þýðingar-
mestu mánuðir fyrir kornyrltju cru sá timi, sem er frá því, cr kornið
byrjar að skríða og þar til er ]>að licfur safnað ]>cim forða í fræið, scin
sumarið í hvert skipti veitir því.
Með ]>vi að athuga töflu I sést, að hlýjasta svæði á fslandi cr Suður-
og Suðveslurland. I>ó að þar sé allmikil úrltoma, einkum seinni hluta
sumars, þá mun ]>ó kornyrkja reynast þar einna öruggust. Veðrátta á
Suðurlandi liefur reynzt undanfarin 20 sumur betur fallin fyrir liafrarækt.
til þroskunar en byggrækt, emla þola hafrar betur votviðri en bygg, og
þeir þola einnig betur langan vaxtartíma. Ef hitamagnið er alhugað í
maí—sept., þá liafa allar íslcnzku stöðvarnar nægan hita til byggþrosk-
unar að meðaltali. En svo getur á stundum vikið allvcrulega frá ]>eim
meðalhita og hitamagni, sem margra ára meðaltöl sýna, og verður þá
vnfasamt með góða þroskun. En ef það eru aðeins tiltölulcga fá ár, getui-
kornyrkja fyrir það átt rétt á sér og gefið að jafnaði góðan árangur, því
að þó að kornið nái ekki alveg fullum þroska, getur ]>að skilað góðu
fóðri, t. d. óþreskt handa mjólkurkúm í stað korlifóðurs og til hey-
sparnaðar.
Eftir meðaltalinu frá Tromsö er maí miklu kaldari þar en á islenzku
stöðvunum og allir liinir mánuðirnir 4, en meðaltalið 1023—-1938 sýnir
lværri hita, einkum júlí og ágúst, en á þessum slóðum hefur bygg og
hafrarækt verið stunduð, þó að hún liafi brugðizt stöku sinnum. í Tromsö
vorar seinna en á Akureyri og því styttra sumar, þó nær hygg og liafrar
þar þroslta á árunum 1923—1938 flest árin. En hér er það hitinn og
liófleg úrkoma i júli og ágúst, sem ræður mestu, cins og reynslan liefur
sýnt hér á fslandi.