Búfræðingurinn - 01.01.1944, Blaðsíða 10

8
BÚFRÆÐING U RIN N
Grastegundirnar cru yfirleitt nijög líkar að efnainnihaldi. Þó
getur verið nokkur munur á eggjahvítumagni þeirra, miðaS við
jöfn vaxtarskilyrði. T. d. er íslenzkt vallarsveifgras ávallt heldur
næringarríkara en háliðagras, miðað við sama þroskastig, akur-
fax lélegra fóður en vallarfoxgras, þó að við jöfn skilyrði vaxi.
En fóðurgildi allra grastegunda fer þó fyrst og fremst eftir
jarðve(/i og áburði þeim, sem notaður er við ræktun þeirra. Illa
ræktað tún, þar scm skortir eitt eða fleiri næringarefni, gefur
ávallt lélegra fóður en tún i góðri rækt, nytjað á réttum tima.
Bragð og gœði heysins fara nokkuð eftir tegundum, cn enginn efi
er þó á því, að áburður hefur þar mikil áhrif. Jafnan reynist svo,
að hey af steinefnarikum jarðvegi, sand- eða leirjarðvegi, er að
öllu jöfnu lystugra til fóðurs en af framræstri mýrarjörð, og siðast
en ekki sízt fara heygæðin eftir því, livernig hegið verkast, hve
fljótt er hægt að ná vatninu að vissu marki úr grasinu og hve vel
það er þurrt, þegar það er sett til geymslu.
Tilraunir og rannsóknir á þeim atriðum, er hér hafa verið nefnd,
eru ekki langt komnar, og þyrfti gagngerðari rannsóknir á mörg-
um þeirra, ekki sízt, hvert væri steinefnamagn í töðu, sem fram-
lcidd væri með mismunandi aðferðum, og á hvcrn hátt mætti
bæta innlenda sáðtúnrækt. Það virðist þó vera nokkurn veginn
víst, að bæta má sáðtúnræktina með þvi að rækta meira en verið
hefur rauðan og lwítan sniára í sáðsléttunum, því að með þeirri
ráðstöfun einni saman er hægt að auka gæði og magn þeirrar upp-
skeru, er af þeim fæst. Hafa tilraunir síðustu 12 15 ára sannað,
að þetta er vel hægt og svarar vel kostnaði. Það, sem gert hcfur
verið til eflingar fræðilegrar og verklégrar kunnáttu varðandi
grasrækt síðan um aldamót, má telja verk gróðrarstöðvanna. Þær
hófu sínar tilraunir strax í byrjun með erlendar sáðgresistegundir,
og á Jjeirri reynslu, sem fengizt hefur í Reykjavík, Akureyri og
á Sámsstöðum, er reist nútíma þekking á sáðgresisrækt. Þá ljer
að nefna viðleitni þá, sem hófst fyrir atbeina Búnaðarfélags ís-
lands um rannsóknir á innlendri grasfrærækt, Ineði aðfluttra og
innlendra tegunda. Hefur af þvi starfi fengizt nokkur þekking á
möguleikuín fyrir grasfrærækt, ]>annig að fært virðist vera að fram-
leiða innlent fræ áf flestum Jjeim fóðurgrösum, sem telja má Jjýð-
ingarmest fyrir túnræktina, — að undanskildum smáratégundum.
B. Heilgrös (gramineæ).
Grasættin er mjög tegundarík, og er talið, að hvorki meira
né minna finnist en um 3500 grastegundir á jörðinni.
Á norðurhveli jarðar finnast þó ekki nándar nærri svo margar
tégundir. T. d. i Noregi er talið, að hafi fundizt 115 villtar og rækt-