Tímarit Máls og menningar - 01.09.1995, Blaðsíða 38

& Co. London. 1872; ÍBR 46 4to; ÍBR 49 4to; JÁ: Jón Árnason. íslenzkar þjóðsögur
og œvintýri I-VI. Útg. Árni Böðvarsson og Bjarni Vilhjálmsson. Bókaútgáfan
Þjóðsaga, Reykjavík. 1961: IV 548-555, IV 556-562, IV 562-565 + ÓDIV 10-23,
IV 614-621, IV 633-636, IV 636-643, IV 653-659, V 101-106; ÓD: Ólafúr
Davíðsson. íslenzkar þjóðsögur, IV. Bókaútgáfan Þjóðsaga. Reykjavík, 1980, 24-
28.
9 Strengleikar. An Old Norse Translation ofTwenty-one Old French Lais. Útg. Robert
Cook og Mattias Tveitane. Norsk historisk kjeldeskrift-institutt. Oslo, 1979, bls.
232.
10 Sjá Áke Lagerholm. Drei lygisogur. Max Niemeyer Verlag. Halle, 1927, bls. lxiii.
11 risi JÁ IV 502, 636, ÓD IV 26; naut JÁ IV 552; hestur JÁ IV 561; skrímsli JÁ IV
563; illhveli JÁ IV 641; epli JÁ IV 658; jötnar JÁ V 106; þrœll Hjálmþérs saga og
Ölvés, FN III 515; Ijón JÁII 372; froskurÓD IV 42. Þetta eru álög bæði „vondra“
og ástleitinna stjúpa.
12 Hrólfs saga kraka, FN I, bls. 50.
13 Sjá t.d. Björn Bjarnason. Sagnakver II. Prentsmiðja Vestra. ísafjörður 1903, bls.
48: „Sætti hann hverju færi er gafst, til þess að koma fram sínum andstyggilega
ásetningi, og beitti í fyrstu fagurgala, en síðan hótunum." Þegar stjúpdæturnar
láta ekki undan vilja stjúpans, breytir hann þeim í tvo silunga með álögum.
14 Einar Ól. Sveinsson. Löngerför. Studia Islandica, 34. Reykjavík, 1975, bls. 41.
15 Marianne E. Kalinke. Bridal-Quest Romance in Medieval Iceland. Islandica XLVI.
Cornell University Press. Ithaca and London, 1990, bls. 11.
16 Sæmundar-Edda. Útg. Finnur Jónsson. Reykjavík, 1926, 198 og áff.; FN III
519-558; FN III 453-518; Úlfhams saga og þróun álagasendinga 1-16; Drei
lygisogur 84-120; Munnmœlasögur 17. aldar: Sagnir og ævintýri Árna Magnús-
sonar. íslensk rit síðari alda, 6. bindi. Útg. Bjarni Einarsson. Reykjavík, 1955,
72-81; ÓD IV 10-24; ÓD IV 36-41.
17 Hjálmþérs saga og Ölvés. FN III, bls. 479.
18 Úlfhams saga A-gerð, sjá Úlfhams saga og þróun álagasendinga, bls. 8-9.
19 Bengt Holbek. Interpretation of Fairy Tales. FF Communications, No. 239.
Academia Scientiarum Fennica. Helsinki, 1987, bls. 291-292.
20 Sjá t.d. JÁ V, bls. 149-151.
21 Ég vil ekki fara út í kenningar um tilurð álagasendinganna á þessu stigi, þar sem
ég er þeim ekki sammála. Sjá nánar Úlfhams saga og þróun álagasendinga, bls.
143-9.
22 Þetta eru danski dansinn Ungen Svejdal, (sjá: Einar Ól. Sveinsson. Löng erför, bls.
14-63,75) og færeyska kvæðið Drósin á Girtlandi: Foroya kvœði. Corpus Carm-
inum Færoensium. Band II. Útg. Chr. Matras. Ejnar Munksgaard. Kobenhavn,
1944, bls. 108-109.
23 Sjá nánari samanburð íslenskra og gelískra sagna hjá Rosemary Power. Geasa and
Álög: Magic Formulae and Perilous Quests in Gaelic and Norse. Scottish Studies,
28. Edinburgh, 1987. Þrátt fyrir að tiltekið sagnaminni sé best varðveitt meðal
Gela í Skotlandi og á írlandi, má gera ráð fyrir að það hafi borist víðar með
flutningum Gela. A.m.k. ein sögn er þekkt ffá Wales, en mér er ekki kunnugt um
„landnám" minnisins á Bretagne.
36
TMM 1995:3