Tímarit Máls og menningar - 01.09.1995, Blaðsíða 25

í barnabók sem jafn mikilvægar textanum og sem óaðskiljanlegan hluta af
þeirri heildarupplifim sem bókin miðlar lesandanum. Vonandi líður þó ekki
allt of langur tími, því að mínum dómi er slíkt endurmat á hinum sjónræna
þætti nauðsynlegt til að bókin haldi velli í samkeppninni um tíma og athygli
barnanna okkar. Þau alast nefnilega upp í heimi þar sem hið sjónræna hefur
allt annað vægi en áður var.
Það viðhorf er ennþá algengt að ekki sé hægt að leggja annan mælikvarða
en persónulegan smekk á myndefni, þó að við hikum ekki við að fjalla um
texta á fræðilega gagnrýninn hátt. Það eina sem getur breytt þessu og gert
okkuð meðvitaðri og kröfuharðari hvað varðar sjónmenntir er aukin
menntun. Menntun í myndmenntum á grunnskólastigi er hér víða með
ágætum, en vissa þætti vantar alveg, fyrst og fr emst þekkingu á listasögu. Nú
sem stendur er ekkert í íslensku skólakerfi sem kemur í veg fyrir að börnin
haldi að Michelangelo og Rafael hafi verið skjaldbökur sem lifðu á pítsum
og bjuggu í holræsum New York. í framhaldsskólum er ekki talið nauðsynlegt
að uppffæða nemendur um nokkuð sem lýtur að sjónmenntum nema þeir
velji það sérstaklega. Vægi myndmennta í almennu kennaranámi þyrfti líka
að auka til muna.
Þegar fjölmiðlar fjalla um nýútkomnar barnabækur fara gagnrýnendur
venjulega nokkrum orðum um myndskreytingar. Forsendur þeirra til að
fjalla um myndefnið eru því miður
sáralitlar, enda eru nokkur lýsingar-
orð yfirleitt látin duga og þá oftast af
jákvæðara taginu. Ekki man ég eft ir að
myndlistagagnrýnandi hafí látið þessi
mál til sín taka þó svo að myndskreyt-
ingar í barnabókum hljóti að hafa
mótandi áhrif á myndsýn og smekk
komandi kynslóða. Þeir sem fást við
að búa til myndir í bækur finna líka
oft fýrir því að litið er á þennan starfa
sem annars flokks myndsköpun, ekki
alvöru myndlist. Nám í myndskreyt-
ingarlist fer heldur ekki fram hér á
landi nema sem þáttur í námi í graf-
ískri hönnun. Sumir þeirra lista-
manna sem náð hafa bestum árangri
í myndskreytingum nú á síðustu
árum hafa að baki nám frá erlendum Mynd eftir Barböru Árnason úr bókinni
listaskólum á þessu tiltekna sviði. Það Fimmtíu fyrstu söngvar (1960).
TMM 1995:3
23